Пётр из Дусбурга. Хроника земли Прусской. Текст, перевод, комментарий - Петр из Дусбурга

337. De occisione lv lethowinorum

Hoc anno cum esset aquarum inundancia in solitudine, David castellanus de Gartha cum octingentis viris exiens ad bellum, ordinato exercitu suo in insidiis, cum LXXX viris intravit territorium Prussie, dictum Wohenstorph, et combustis paucis domibus magnam predam in hominibus et rebus aliis secum duxit. Quos frater Ulricus de Drilebe commendator de Tapiow, et frater Fridericus Quitz socius ejus cum paucis hominibus sequutus, fracto prius ponte, quem Lethowini transire debebant, LV viros de ipsis occiderunt, et totam predam, quam tulerant, de ipsorum manibus eruerunt. Reliqui fugiendo venerunt ad insidias suas, et omnes perterriti simul recesserunt, totque pericula sustinuerunt in via, quod pauci ex ipsis incolumes sunt reversi.

338. De morte marscalci et xxix fratrum et multorum de populo sambiensi

Anno domini MCCCXX VI. Kalendas Augusti i.e. tercia die post festum beati Jacobi apostoli, frater Henricus marscalcus cum XL fratribus et equitibus de Sambia et de Memela venit ad territorium Medenickam, et dum primi precursores secundum consuetos mores belli ipsum transirent per rapinam et incendium devastando, gentes hujus territorii, jam parate in armis, eos, qui sub vexillo erant constituti, hostiliter invaserunt in bello, et cadentibus ex utraque parte pluribus interfectis, tandem ipsum fratrem Henricum marscalcum cum XXIX fratribus et multis de populo occiderunt. Alii in solitudine errantes per plures dies et noctes consumpti inedia sunt reversi. Fratrem etiam Gerardum dictum Rude advocatum Sambiensem indutum armis et depositum super dextrarium cremantes diis suis pro victima obtulerunt.

339. De fratre thammone de balga et vita ejus

Anno domini MCCCXXI frater Tammo, natus de Misna, qui stetit in Balga et in ordine domus Theutonice per LVI annos infra XXX annos ante mortem suam nunquam exivit terminos dicti castri. Vinum mellicratum seu medonem, et omne, quod inebriare potest, non bibit; usus fuit cilicio; in pane et aqua singulis sanctorum vigiliis jejunavit. Tandem dum infirmaretur post perceptionem sacramentorum fuit sine cibo XXXIX diebus et noctibus, et tunc in domino feliciter obdormivit.

340. De adventu peregrinorum et vastacione territorium waykine, russigene et erogele

Anno domini MCCCXXII illustres viri et domini Bernardus dux Wratislaviensis de Polonia, comes de Gerodishecke, primogeniti filii comitum de Juliaco et de Wildenbergk de Reno, dominus de Lichtenbergk et Phligt cum fratre suo de Bohemia cum multis militibus et armigeris venerunt ad terram Prussie. Cum hiis omnibus et tota potencia exercitus fratrum a terra Colmensi et infra frater Fridericus de Wildenbergk, gerens vicem magistri generalis, et fratres CL tempore hyemali intraverunt territorium Waykinam; rapina et incendio tam castrum quam alta edificia destruentes, tantam stragem fecerunt in populo illo, quod nec ibi mingens ad parietem superesset. Sequenti die intraverunt territorium Russigenam, et tercia die territorium Erogelam, et utrumque incendio molestabant. In vespere hujus tercie diei obsederunt castrum Pistam ipsum fortissimo impugnantes; sed peregrini adeo bene fuerunt armati, quod dum scanderent ad menia, castrenses nec lanceis, nec gladiis, nec aliquo genere armorum poterant ipsos ad ascensu prohibere. Tandem duo vel tres aut plures accepta hasta posuerunt eam ad pectus vel dorsum ascendensium, et sic premendo eos a meniis dejecerunt. Supervenientibus ergo tenebris noctis, cessaverunt fratres ab impugnacione. Sequenti die dum iterum vellent ad pugnam accedere, castrenses dederunt obsides, promittentes se fratrum imperio subjacere. Sed artante ipsos rege Lethowinorum, fidem prestitam postea non servabant.

341. De vastacione episcopatus tharbatensis terre lyvonie

Medio tempore, quo exercitus iste fratrum esset in dictis territoriis, Lethowini cum magna populi multitudine intraverunt terram Lyvonie, et preter alia damna, que in episcopatu Tharbatensi fecerunt incendio et rapina, quinque milia hominum cristianorum et amplius interfecerunt, et in captivitatem perpetuam deduxerunt.

342. De adventu peregrinorum, et intenso frigore

Anno domini MCCCXXIII dominus de Cinnenbergk et dominus de Egerbergk cum multis nobilibus de Bohemia et Reno fuerunt in terra Prussie. In hac hyeme intensissimum fuit gelu, sic quod quasi omnes arbores fructifere in partibus Lyvonie et Prussie, aut omnino aruerunt, vel infra multos annos vires pristinas resumere non valebant. Unde licet exercitus magnus a fratribus congregatus venisset fere ad medium vie inter Lethowiam et Prussiam, tamen ultra procedere non valebat, quia pro nimio frigore communis populus periiset.

343. De depopulacione revalie terre regis dacie

Eodem tempore David castellanus de Gartha cum exercitu Lethowinorum intravit Revaliam terram regis Dacie, et preter alia infinita damna, quibus oppressit dictum terram incendio et rapina, ultra quinque milia hominum cristianorum nobilium, matronarum, virginum et aliorum promiscui sexus cepit et interfecit. Sacerdos eciam plures seculares, et religiosos occidit. Sacramenta, ecclesias, vestes sacras et vasa altaris, et quicquid ad divinum cultum spectabat, inhumaniter polluit et contrectavit.

344. De destructione civitatis memele et plurium castrorum

Hoc eciam anno tercia die post festum beati Gregorii pape, Lethowini de Samethia cum exercitu suo expugnaverunt civitatem Memelam, et unum sacerdotem fratrem ordinis domus Theutonice occiderunt. LXX quoque homines in ea ceperunt, quorum quidam interfecti sunt, alii in captivitatem perpetuam deducti. Ipsam civitatem et tria circumjacencia castra neophitorum, cogas er naves alias, et quicquid igne consumi potuit preter solum castrum, in quo fratres habitabant, in cinerem redegerunt.

345. De morte fratris friderici quitz et vastacione territorii wilow

In vigilia beati Petri ad vincula anno predicto Lethowini intraverunt terram Sambie et in territorio Wilow sex villas combusserunt, et fratrem Fridericum dictum Qutz virum audacem et in armis strenuum et XXXVI viros interficientes, mulieres et parvulos cum preda alia deduxerunt.

346. De destructione ducatus et civitatis dobrinensis, et occisione et capcione ix milium cristianorum

In die exaltacionis sancte crucis ejusdem anni Lethowini videntes, quod omnia succederent eis ad votum, congregato iterum exercitu valido venerunt ad ducatum nobilis matrone ducisse de Dobrin, et sex milia hominum utriusque sexus, alios tricudando, quosdam vero ad perpetuam sue gentilitatis servitutem miserabiliter deducendo interemerunt. Preterea septem sacderdotes plebanos et duos fratres ordinis sancti Benedicti, et cum hiis omnibus sexaginta clericos, tam ordinatos quam inordinatos, extra et intra schole loca repertos occiderunt. Item X parochiales ecclesias ac capitalem dicti ducatus civitatem, dictam Dobrin, captis et occisis