Пётр из Дусбурга. Хроника земли Прусской. Текст, перевод, комментарий - Петр из Дусбурга

de partibus Reni, videlicet nobiles viros de Monte et Nuwennare comites, Arnoldum de Elner milites, et multos alios nobiles, cum quibus congregato iterum magno exercitu venit ad territorium Medenickam, et ipsum depopulavit, occisis et captis ducentis hominibus. De parte fratrum eciam quinquaginta viri ceciderunt interfecti. Medio tempore, quo hec agerentur, comes de Monte sub vexillo fratrum ante castrum Medewagam milites multos feсit.

328. De occisione lxxx lethowinorum

Hoc tempore frater Fridericus de Libencele vicecommendator de Cristmemela cum XX fratribus et LX viris, versus Lethowiam est profectus eo tempore, quo LXXX Lethowini deputati ad custodiam castri Bisene debebant recedere, et alii supervenire, quos ipse et sui complices omnes occiderunt, preter quinque, qui rejectis armis fuge presidio evaserunt.

329. De combustione castri bisene

Eodem anno in die beati Ambrosii frater Theodoricus de Aldenburgk, et frater Fridericus Quitz, et quidam alius frater, cum tribus armigeris de Raganita iverunt versus castrum Bisenam, illo eciam tempore, quo quidam Lethowini completa hebdomada vicis sue de custodia dicti castri debebant recedere, et ex eis sex occiderunt. Alii sex, dum viderent duos armigeros, quos ad vie custodiam deputaverunt, rejectis armis effugerunt. Post hec fratres cum armigeris suis, invenientes dictum castrum vacuum, funditus combusserunt, et sic remansit hoc castrum desolatum usque in presentem diem.

330. De combustione duarum villarum in territorio medenicke

Eodem anno in estate frater Hugo advocatus Sambiensis de mandato Marscalci cum octingentis viris equitavit versus territorium Medenickam, et ordinatis insidiis in loco competenti, fratres de Raganita cum suis intraverunt illud, et combustis duabus villis, occisisque viris et captis mulieribus et parvulis, celeriter recesserunt, quos CC Lethowini hostiliter sequebantur. Sed dum viderent exercitum Cristianorum, ruptis nimis mature insidiis fugientes evaserunt.

331. Quomodo deus fratres cum magno exercitu mirabiliter a mortis periculis liberavit

Anno domini MCCCXVII tempore hyemali frater Henricus marscalcus et fratres et pugnatores de Sambia et Nattangia dum venissent ante territorium Waykinam, in primo somno noctis tempore, audita fuit horrenda intemperies aëris et insolita, quia venti in modum tonitrui tam horribiliter mugiebant, quod preter timorem, qui per hoc hominibus fuit incussus, equi plures quam quingenti fractis frenis et canistris fugiendo discurrerunt per silvam. Unde factum est, quod equis omnibus preter paucos cum magno labore et tedio recollectis fratrum exercitus est reversus. Postea compertum fuit in veritate, quod magna multitudo infidelium parata in armis fratres et eorum exercitum per tres dies expectavit, et si Cristiani intrassent ad depredandam terram ipsorum, nunquam aliquis ipsorum sano capite rediisset.

332. De combustione suburbii castri gedemini et ceteris

Eodem anno in estate circa festum nativitatis beati Joannis Baptiste idem marscalcus cum fratribus et viris de Sambia dum venisset circa territorium Pograudam, divisit exercitum suum in IIII turmas, sic quod frater Hartmannus et frater Fridericus Quitz cum LX viris quasdam villas hujus territorii debebant invadere, sed erraverunt in via nihilque egerunt. Secunda pars exercitus, scilicet frater Fridericus de Libencele commendator de Raganita cum CL viris debebat latenter subintrare castrum Gedemini et expugnare, sed nescio quo casu castrenses premuniti castrum defenderunt, suburbio penitus a fratribus concremato. Tercia pars, scilicet frater Albertus de Indagine et LX viri intraverunt habitacionem cujusdam nobilis et potentis viri dicti Sudargi, et eam cum villis circumjacentibus in cinerem redegerunt, uxorem ipsius et liberos et familiam cum multis aliis mulieribus et parvulis ceperunt, viris pluribus interfectis. Quarta pars exercitus fuit sub vexillo fratrum, cujus ductores dum errarent in via, eciam nihil egit. Tandem exercitus totus recollectus ad propria est reversus.

333. De quodam facto

In hoc exercitu accidit quoddam factum dignum memoria, quod dum frater Albertus de Indagine insultum faceret cursitando ad locum sibi deputatum, quidam armiger de equo suo cespitante cecidit. Et dum sic graviter lesus, post longam moram resumptis viribus surgens, equum suum et fratrum exercitum undique circumspiciens, non videret, turbatus ultra modum suspirans, elevatis oculis in celum, beatam virginem devotissime pro auxilio invocabat, et facto signo crucis deo se et beate virgini commendabat, et eadem via, quo venerat, rediit Raganitam. Contigit autem ipsum transire per quandam villam infidelium, qui ei viam rectam versus Raganitam, dum pro ipsa quereret, ostenderunt. Sed dum non longe processisset a dicta villa, infideles videntes ipsum armatum, dixerunt ad invicem: utique iste est de exercitu fratrem, sequamur et occidamus eum. Accurrunt ergo omnes cum tota familia et canibus ipsum querentes. Ille audito clamore canum et hominum abscondit se in silva vicina, sed infideles advenientes sepius ipsum circuibant et quasi a deo percussi acrisia, ipsum non viderunt. Tandem fatigati ab inquisicione destiterunt, quo facto ille Cristianus adhuc indutus armis suis venit Raganitam, et intrans ecclesiam, procidit ad genua sua, et deo et beate virgini de tanto beneficio sibi exhibito gracias referebat.

334. De combustione suburbio junigede

Hoc eciam anno in die beati Mathei apostoli idem marscalcus cum magno exercitu venit ad campum Calsen, et mille et quingenti equites relictis equis sub vexillo fratrum pedestres transiverunt silvam, dictam Wint, et in ortu diei dum vellent occulte accedere ad castrum Junigedam, et expugnare, castrenses premuniti, accenso igne per indicium fumi vicinis gentibus fratrum exercitum prodiderunt. Procedentes itaque fratres dictum castrum fortiter impugnaverunt, tandem post longam altercacionem habitam inter eos, dum amplius agere non possent, suburbium dicti castri in cinerem redegerunt. Hoc facto dum fratres recederent, omnes vicine gentes viso fumo ignis predicti convenerant, et ipsos sepius hostiliter invaserunt, sic quod multi utriusque partis graviter vulnerati fuerunt, et frater Theodoricus Pirremont occisus et plures de infidelibus interfecti.

335. De suburbiorum destructione castrorum junigede et piste

Anno domini MCCCXVIII in autumno frater Henricus marscalcus cum magno exercitu venit ad castra Junigedam et Pistam, et utriusque suburbia, que tunc frumento de novo introducto superhabundabant, funditus concremavit.

336. De exustione suburbii castri junigede

Anno domini MCCCXIX post festum pasce idem marscalcus cum multis fratribus et pugnatoribus navigio veniens, voluit castra Junigedam et Pistam expugnare. Sed cum ordinacio ab ipso statute, que ad hujusmodi impugnacionem fuit necessaria, debito modo non servaretur, indignatus, omisso castro Pista, quingenti viri occulte accesserunt ad castrum Junigedam et invenientes