Пётр из Дусбурга. Хроника земли Прусской. Текст, перевод, комментарий - Петр из Дусбурга

class="p1">Nullus sufficeret ad plenum perorare, quot modis et quam variis et subtilibus Sambite et alii Prutheni castrum Kunigsbergk sepius impugnabant, sic quod ex utraque parte plures occisi fuerunt et letaliter vulnerati. Unde occidit una vice, quod Sambite cum exercitu impugnantes dictum castrum adeo infesti fuerunt in hac pugna, quod quidam frater inter alios, que se ad defensionem opposuerant, coactus fuit relinquere balistam tensam, et effugiens vix evasit. Quam balistam quidam Sambita tollens suspendit ad collum suum. Alii circumstantes ammirati fuerunt ultra modum, quid esset, quia prius talia non viderunt, et in diversis locis manibus attrectantes, tandem quidam per depressionem resoluta clave, corda baliste collum ejus prescidit, ita quod post tempus modicum expiraret. De quo facto Prutheni balistas valde de cetero timuerunt.

106. De destructione oppidi kunigsbergk, siti in monte sancti nicolai

Circa ecclesiam parochialem sancti Nicolai in monte juxta castrum Kunigsbergk fratres locaverunt quoddam oppidum, et quia non bene fuit firmatum, supervenerunt Sambite improvise, et captis et occisis pluribus hominibus ipsum penitus destruxerunt. Unde postea translatum fuit in vallem inter Prigoram et castrum, in eum locum, in quo usque in diem permanet hodiernum.

107. De vastacione ville dramenow et morte plurium sambitarum

Nemo posset conscribere, et si scriberet vix crederetur, quam solliciti fuerunt fratres in impugnacione Sambitarum, ut eos iterum subicerent fidei Cristiane. Unde debilitatis et effugatis hiis, qui in territoriis Waldow, Quedenow et Wargen, et vicinis locis aliis habitabant, fratres cum exercitu contra territorium Pubeten processerunt, et depopulata quadam villa, dicta Dramenow, captis pluribus et occisis, dum cum magna spolio recederent, hostes insecuti eos invaserunt, et quasi in fugam converterunt. Sed frater Henricus Ulenbusch vir totus animosus ipsis restitit, et adeo viriliter se opposuit, quod alii resumptis viribus et audacia reversi ad prelium predictorum Sambitarum occiderunt multitudinem copiosam.

108. De victoria fratrum contra sambitas in territorio bethen

In terra Sambie est quoddam territorium dictum Bethen, in quo homines feroces habitabant, et adeo potentes, quod de una villa quingenti viri ad bellum habiles poterant procedere, quos fratres de Kunigsbergk soli invadere non audebant. Unde rogaverunt magistrum de Lyvonia, ut de partibus suis aliquos fratres et armigeros ipsis in subsidium destinaret, assignantes diem et locum, ubi debebant ad prelium convenire. Venientes itaque fratres de Kunigsbergk cum suo exercitu in termino prefixo ad locum deputatum, inceperunt dictum territroium rapina et incendio devastare, Lyvoniensibus adhuc non comparentibus. Unde Sambite commoti convenientes exercitum fratrum hostiliter invaserunt, et dum jam vellent in fugam converti, compellente ipsos nimia hostium potencia, exercitus fratrum Lyvoniensium cum multis et magnis dextrariis supervenit, sicque simul invadentes inimicos totum illum exercitum Sambitarum in ore gladii deleverunt, captis mulieribus et parvulis. Habitaciones hujus territorii et circumjacencium in cinerem redegerunt.

109. De reformacione pacis inter fratres et sambitas

Hiis et variis afflictionibus castigati Sambite a domino per manus fatrum et aliorum cristifidelium, non valentes amplius resistere, presentatis filiis suis in obsides, subdiderunt se iterum fidei cristiane.

110. De recidivacione sambitarum de territorio rinow

Sed inimicus humani generis dyabolus, qui paci fidelium semper invidet et quieti, suggessit hiis hominibus Sambie, qui in territorio Rinow fuerant constituti, quod in apostasie vicium iterum sunt relapsi. Unde ipsi congregati cum exercitu castrum Vischusen episcopi Sambiensis impugnaverunt, in quo nisi duo viri, scilicet unus frater et famulus ejus fuerunt illa vice. Et ecce mira res. Percussi acrisia, excecavit eos malicia ipsorum, ut zonam seu corrigiam pendentem ante oculos ipsorum non viderunt, quam si cum minimo digito manus sue traxissent, dicti castri hostium aperuissent, et ipsum per consequens funditus destruxissent. Et sic post impugnacionem aliqualem infecto negocio recesserunt.

111. De destructione territorii rinow et morte habitancium in eo

Quod cum ad aures fratrum de Kunigsbergk deveniret, indignati ex hoc, congregaverunt cum aliis Sambitis exercitum, et intrantes dictum territorium Rinow omnes viros interfecerunt, mulieres et parvulos cum omni ipsorum substancia deducentes, sicque iterato quievit in pace terra Sambie sicut prius.

112. De edificacione castrorum tapiow, et locstete in terra sambie

Infra apostasiam secundam castrum Tapiow, quod Prutheni nominant Surgurbi, et in successu temporis castrum Wiclantsort, quod dicitur nunc Locstete, a nomine cujusdam Sambite, dicti Laucstiete, qui ibidem morabatur, edificarunt, munientes ea, ut facilius compescerent maliciam Sambitarum.

113. De desolacione castri girdawie

Hoc tempore quidam dictus Girdaw, cujus progenies adhuc dicitur Rendalia, zelator fidei et fidelium, habuit in terra Barthensi castrum dictum a nomine suo Girdaw. Hic post multa bella et impugnaciones, quia a compatriotis suis apostatis sustinuit, dum omnino deficeret ei victus, combusto castro cum omni domo et familia sua ad fratres de Kunigsbergk repedavit.

114. De morte vi fratrum et plurium cristianorum in castro waistotepila

In eadem terra Barthensi, ut quidam referunt, fratres habebant castrum dictum Waistotepilam, situm in littore fluvii Gobrionis. Qui fratres quodam die exercitum Pruthenorum, qui duas villas ibi depredaverat, sunt sequuti. Sed Prutheni erumpentes de insidiis, quas statuerant, sex fratres et plures Cristianos occiderunt.

115. De desolacione castri waistotepile

Necdum saciati Prutheni incommodo fratrum collegerunt magnum exercitum, et obsidentes castrum Waistotepilam tota die usque ad crepusculum fortiter impugnaverunt, fratribus ex opposite viriliter se defendentibus. Sed cum Prutheni infecto negocio recessissent, fratres considerantes infirmitatem castri, et quod non possent tam graves impugnaciones ammodo sine magno periculo sustinere, combusto castro secrete recesserunt.

116. De castro wisenburgk et morte xx fratrum et plurium cristianorum

Castrum Wisenburgk, quod a Pruthenis Walewona dicitur, situm fuit in terra Barthensi in littore fluminis Gobrionis, ad quod de Sudowia et aliarum nacionum partibus venit exercitus, et depredato territorio circumjacente recessit. Quo facto quidam de familia fratrum consuluit eis, ut sequerentur sine omni timore. Cui fratres consencientes cum suo exercitu velociter sunt secuti, sed dum statim eos non invenirent, volebant redire. Quod ille traditor prohibuit, promittens bona fide, quod circa flumen, quod dicitur Wangrapia, eos sine dubio invenirent. Cui loco dum appropinquarent, sicut preordinatum fuerat, inimici repente insilierunt in eos. Quod videntes fratres ascenderunt quendam montem vicinum, et de illo se longo tempore viriliter defenderunt, cadebantque ex utraque parte plurimi interfecti.