Категории
Самые читаемые
Лучшие книги » Разная литература » Прочее » Дубянецкі - Неизвестно

Дубянецкі - Неизвестно

Читать онлайн Дубянецкі - Неизвестно

Шрифт:

-
+

Интервал:

-
+

Закладка:

Сделать
1 ... 11 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 101
Перейти на страницу:

Хлопца судзілі ваенным трыбуналам. Прыпаялі аж восем гадоў турмы. Мож­на ўявіць, што гэта такое, ведаючы жахлівыя савецкія турмы! Кажуць, што асудзілі і таго другога Агафонавага хаўрусьніка…

29 ліпеня 1985 году. Так нечакана ўсплыла перада мною ганцавіцкая тэма і ўсё яшчэ цягнецца. Прытым цягнецца сваім “міжнародным” бокам. Як тыя Нью Васюкі праславіліся Ганцавічы – Ганцэвічы. І зноў праславіў іх “Голас Амерыкі”.

Недзе гадоў два таму гэтая радыёстанцыя перадавала, што ў “Ганцэвічах” Брэсцкай вобласьці быццам бы будуецца нейкая вялікая супрацьпаветраная абаронная сістэма і што накіраваная яна будзе супраць амерыканскіх “крылатых” ракетаў. Як вельмі часта бывае, пачуўшы такую “інфармацыю” ганцавіцкія ўсёведаючыя насельнікі выгунулі: “Ну вось і чарговая амерыканская “вутка” ганебна прагарэла: у нас нічога не будуецца!”

Аж не – будуецца. Нядаўна пачалі будуваць менавіта вайскоўцы. “Крылытае” ці “хвастатае” там нешта будзе – невядома. Але ж будзе. Ужо ёсьць і салдаты, а ў іх – афіцэры, а ў гэтых – генерал. Ужо нават генералава жонка пасьпела палюбіць гэты ціхі маленечкі гарадок з яго дзесяцьцю тысячамі насельніцтва.

Вельмі сур’ёзныя справы адбываюцца ў Ганцавічах. Першы сакратар райкаму партыі, здаецца, Вайцешын, ужо паплаціўся сваёю пасадаю за тое, што пайшоў насуперак ваенных… Шкада Ганцавічаў і такой іх персьпектывы – горада-могільніка…

30 ліпеня 1985 году. Мае менскія ўрачы раілі мне правесьці першы постінфарктны адпачынак у Аксакаўшчыне. Там няблага сапраўды. Тым ня менш я папрасіў пуцёўкі сабе і Марыі ў Нясьвіж. Нясьвіж мне раднейшы. І як колішні значны асяродак беларускае культуры і навукі, і сваім замкам, і асабліва сваім касьцёлам.

Такія пуцёўкі мне выдзелілі. І вось я ўжо сямнаццаты дзень у Нясьвіжы. Асабліва тут няма чаго аглядаць… Мачыха-гісторыя мала што тут пашкадавала. Але затое, што зьбераглося, можна агледзець, як кажуць, з усіх бакоў. Так і раблю.

Трымаюся ўвесь час, аднак, бліжэй да касьцёлу. Я даўно ўжо ведаю гэтае цудоўнае тварэньне Яна Марыі Бернардоні – можна сказаць, унука па мастацтву вялікага Мікеланджэла, бо вучня ягонага вучня. Неўзабаве храму споўніцца 400 гадоў. Каб не панаваў у нас рэжым “свабоднага савецкага друку”, дык да гэтае даты (1993 год) яшчэ пасьпелі б і не адзін альбом падрыхтаваць і выдаць, і манаграфію, і камплект-другі паштовак з рэпрадукцыямі, і серыю паштовых марак і гэтак далей. Аднак нічога гэтага не дазволяць! Прынамсі, мала чаго. Будзем старацца. А раптам пашанцуе…

Нясьвіжскі фарны касьцёл мяне заўсёды вабіць яшчэ і тым, што ён і выдатны помнік і ў той жа час дзеючы храм. Тут фраза “пайшоў у касьцёл” нікога не шакіруе – бо нельга не хадзіць туды. Пад выглядам наведаньня помніка архітэктуры, можна, такім, як я, наведваць функцыянуючую бажніцу. Менавіта ў яе пабег я 14 ліпеня, не пасьпеўшы яшчэ, як сьлед, уладкавацца ў санаторыі. Гэта ж была нядзеля. А набажэнства правіцца тут паводле жорсткай савецкае каманды толькі ў асноўным у нядзелі, – “каб не адцягваць працоўных ад грамадска-карыснай працы”.

Пачынаючы з таго першага санаторнага дня, я кожны дзень падыходжу да гэтай дарагой сьвятыні. Часьцей за ўсё схіляю галаву ў прытворы, гледзячы праз рашотчатыя дзьверы (яны ўстаўлены, каб шматлікія наведвальнікі-турысты маглі праз іх аглядаць іх інтэр’ер нават тады, калі афіцыйна храм зачынены, адначасова яны спрыяюць вентыляцыі будынку) на вечны агеньчык перад sanctorum sancta. Часам з якое-небудзь прычыны храм адчынены і ўдаецца зайсьці ў сярэдзіну, часам раніцаю трапляю на штодзённую малітву ксяндза.

21 і 28 ліпеня прымаў чынны ўдзел у нядзельнай месе, нават займаў месца на лаўцы, тады як усе турысты і санаторцы тапталіся ў праходах; унёс належны ўклад у касьцёльную скарбонку. У першую з гэтых нядзелю сустрэўся з пробашчам ксяндзом дэканам Рыгорам Каласоўскім. Гэта ня першая нашая сустрэча. Я паважаю гэтага шаноўнага чалавека. Каб ня ён, невядома, што было б з гэтым храмам. Ён жа служыць у ім недзе з 1938 ці 39 году. Нязьменна! І пры фашыстах і пры бальшавіках!!! А каб пачалі мяняцца тут настаяцелі, дык “таварышы залескія” аднаго разу маглі б не дазволіць прыезд новага, забралі б храм нібыта пад нейкую “важную” і “вельмі патрэбную” ўстанову і нібыта з прычыны таго, што тут ужо няма ксяндза. Шэдэўр заняпаў бы. І не было б такога магутнага асяродку веры і хараства! Мяне аж у дрыжыкі кідае пры адной толькі думцы пра такую магчымасьць. Колькі ўжо і так зруйнавалі, зьнішчылі нашых сьвятыняў, нашых выдатных помнікаў.

Абмяркоўвалі пастаўленую мною тэму – “400-годдзе касьцёлу”. Назвалі шмат мерапрыемстваў рэлігійнага і культурна-грамадскага характару, якія трэба рыхтаваць. Сярод гэтага віднае месца заняла думка пра вялікі шматкаляровы альбом, надрукаваны на замежнай паліграфбазе. Са свайго боку я абавязваўся падключыць мастацкую гра­мадскасьць, выдаўцоў і, калі ўдасца, Таварыства па ахове помнікаў культуры. Кажуць, што А. Залескі, упаўнаважаны па справах культаў пры беларускім урадзе, хутка пойдзе на пенсію. Можа, разумнейшы за яго стане на гэтае месца? А, можа, хто са знаёмых? Падтрымка такая зусім ня лішняя была б.

Учора мы сустрэліся зноў, цяпер ужо ў прыватных умовах – на плебаніі. Я яшчэ раз перагледзеў фотадакументы пра касьцёл – як ён гарэў, які выйшаў з пажару, як аднаўляўся пад кіраўніцтвам і намаганьнямі Рыгора Каласоўскага. Адзін з “залескіх” некалі, ведаю, нават сказаў, што, каб Каласоўскі быў ня ксёндз, а “нармальны савецкі грамадзянін”, дык атрымаў бы за гэта дзяржаўны ордэн. Што ж, тым большая узнагарода, скажам мы, чакае яго на Небе. Дачакаліся! У сваім краі ад чужынцаў чуем пра сваіх сьвятароў такую абразу!

Я некалі чуў, як ксёндз Каласоўскі выратаваў ад немцаў арган і званы, якія патрэбна было здаць для адпраўкі ў Дойчлянд, як каляровыя металы, што зьбі­раліся акупантамі. Цяпер я атрымаў, як кажуць, з першых рук інфармацыю пра гэты вялікі патрыятычны подзьвіг. Дапамог тады ажыцьцявіць гэтую гераічную акцыю адзін чыноўнік з управы, рускі па нацыянальнасьці, які выдаваў здатчыкам квітанцыі на здадзеныя імі металы.

Ксёндз Рыгор загадзя вывучыў усю “тэхналогію” гэтага злачыннага фашысцкага грабяжу Беларусі. Высьветлілася, што “акуратныя” немцы неахайна рабілі гэтую чорную справу: на склад прымалі абы як, грузілі ў транспарт бяз зьверкі з квітанцыямі. Малады ксёндз пайшоў на рызыку: папрасіў, вядома, бяз сьведкаў у гэтага чыноўніка фіктыўны дакумент аб прыёмцы фактычна ня здадзеных каштоўнасьцяў. Той аказаўся сумленным чалавекам і пасьля некаторага роздуму выдаў патрэбны квіток! Акрылены такой удачаю ксёндз Каласоўскі, з вернымі яму парафіянамі дэмантаваў арган, зьняўшы з яго ўсе трубы, трубкі і трубачкі, зьняў званы са званіцы і ўсё гэта было схавана ў надзейным месцы.

Дакументы аб “здачы” металаў даводзілася час ад часу прад’яўляць розным немцам-кантралёрам. А аднаго разу ксёндз іх не знайшоў. А быў якраз данос, што маёмасьць гэтая ня здадзеная, і немцы дамагаліся дакументаў вельмі настойліва. Далі тэрмін іх прад’яўленьня. Пабег ксёндз у тую управу, вечна поўную народу, з мэтаю атрымаць “законны” дублікат згубленай квітанцыі. Але ж там высьветлілася, што той сумленны рускі чалавек ужо працуе ў іншым месцы, ня выручыць. Што ж рабіць? Патаптаўся там айцец Рыгор і раптам зьвярнуў увагу, што тыя кніжачкі, якія ляжаць недалёка ад яго, гэта квітарусы якраз з бланкамі такія квітанцыяў, якія яму патрэбныя. Рашэньне прыйшло імгненна. Вакол аціраецца народ. Наблізіўся туды і ён. Абапёрся задам аб той стол і нават рукі выцягнуў на яго за сваю сьпіну. Намацаў тую “кніжачку”, вырваў некалькі бланкаў… і ў кішэню. Адсюль да таго рускага. Усё расказаў, і гэты зноў аформіў “дакумент”, які пад ухвальнае “gut!” быў своечасова паказаны таму правяральшчыку.

Калі вярнуліся бальшавікі, яны арыштавалі таго рускага за тое, што працаваў на акупантаў. Апраўдваючыся, ён, бедалага, расказаў і пра свой удзел у выратаваньні каштоўнай касьцёльнай маёмасьці. Выклікалі ў кадэбэ ксяндза. Ён, вядома, пацьвердзіў гэта, чым крыху зьмякчыў лёс няшчаснага суайчыньніка кадэбістаў.

31 ліпеня 1985 году. Нягледзячы на такія сапраўдныя патрыятычныя подзьвігі ксяндза Рыгора Каласоўскага, нельга сказаць, што бальшавікі і розныя бальшавічкі шануюць яго. Некалькі разоў на яго нацкоўвалі раённую газету. А гэтыя органы партыі ў такіх выпадках вельмі разьвязна паклёпнічаюць. Бясконца правяраецца кніга касьцёльных прыбыткаў. Касьцёл абкладаецца непамерна вялікімі падаткамі. Ксёндз вымушаны быў прадаць і сваю машыну, каб пакрыць іх. Ды й ня толькі гэта была прычына адмовы ад легкавой машыны: пачалі калоць яму ў вочы “багацьцем богаслугі”. А як па-грубіянску размаўляюць з ім упаўнаважаныя па справах культаў – і абласны, і рэспубліканскі.

Андрэй Залескі набраўся нахабства і нядаўна націскаў на айца Рыгора, каб ён даў яму інтэрв’ю да апублікаваньня яго ў асноўным за мяжою пра рэлігійную “свабоду” ў Савецкім Саюзе. Каб дамагчыся свайго, гэты высокі чыноўнік нават намякаў, што будзе садзейнічаць, каб ксяндза Каласоўскага “зрабілі” біскупам на ўсю Беларусь. Ксёндз Каласоўскі не паддаўся ні націску, ні угаворам, ні подкупам.

1 ... 11 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 101
Перейти на страницу:
На этой странице вы можете бесплатно скачать Дубянецкі - Неизвестно торрент бесплатно.
Комментарии