Польские сказки - Максим Дзевенис

– Ach, żeby mi Pan Bóg dodał odwagi do utopienia się w tej wodzie (ах, если бы Господь Бог ободрил = добавил смелости утопиться в этой воде: «к утоплению себя в этой воде»; żeby – если бы; dodać – добавить; dodać odwagi komuś – ободрить кого-л.; się – себя)!

Grajkowi z bólu i ze wstydu łzy popłynęły z oczu. Podniósł kapelusz, otrzepał go z kurzu, wrócił nad rzekę i usiadł nad samym brzegiem wody. Przez chwilę siedział ponuro zamyślony i wreszcie krzyknął:

– Ach, żeby mi Pan Bóg dodał odwagi do utopienia się w tej wodzie!

Zaraz jednak zdał sobie sprawę (сразу же однако понял: «отдал себе отчёт»; zdawać sobie sprawę z czegoś – отдавать себе отчёт в чём-л.), że powiedział wielkie głupstwo (что сказал большую глупость), bo przecież Pan Bóg nie mógł mu dodawać odwagi do popełnienia grzechu (потому что Господь Бог не мог ведь добавить ему отваги совершить грех: «для совершения греха»).

Po chwili więc krzyknął inaczej (следовательно = поэтому немного погодя он крикнул иначе; po chwili – немного погодя; więc – итак, стало быть, следовательно):

– Ach, żeby diabeł dodał mi odwagi do utopienia się w tej wodzie (ах, если бы дьявол добавил мне отваги утопиться в этой воде)!

Zaraz jednak zdał sobie sprawę, że powiedział wielkie głupstwo, bo przecież Pan Bóg nie mógł mu dodawać odwagi do popełnienia grzechu.

Po chwili więc krzyknął inaczej:

– Ach, żeby diabeł dodał mi odwagi do utopienia się w tej wodzie!

Ale diabłu nie zależało widocznie na mizernej duszy Grajka (но дьяволу не нужна была, очевидно, жалкая душа Музыканта: «не был заинтересован в жалкой душе Музыканта»; zależeć – зависеть; bardzo mu na tym zależy – он в этом очень заинтересован), a może się spodziewał (а может быть, он надеялся), że i tak ją będzie miał za inne grzechy w piekle (что и так будет её иметь в аду за другие грехи), bo nie pokwapił się na to wezwanie z pomocą (потому что не поспешил на этот вызов с помощью). Grajek obejrzał się za siebie i zobaczył długi sznurek (Музыкант оглянулся за себя = назад и увидел длинную верёвку), który leżał na ziemi (которая лежала на земле). Wziął ten sznurek i przywiązał go do kapelusza (взял ту верёвку и привязал её к шляпе). Utkwiły mu w głowie słowa Rybaka (застряли у него в голове слова Рыбака): „Zrób z tego kapelusza sieć i łap ryby (сделай из этой шляпы сеть и лови рыбу)”, a ponieważ ze zmartwienia już stracił rozum zupełnie (а поскольку от горя уже совсем потерял рассудок; zmartwienie – огорчение, горе; rozum – ум, разум; stracić rozum – потерять рассудок) więc postanowił naprawdę łowić ryby w kapelusz (решил действительно ловить рыбу в шляпу). Cisnął kapelusz w wodę i czekał (бросил шляпу в воду и ждал).

Ale diabłu nie zależało widocznie na mizernej duszy Grajka, a może się spodziewał, że i tak ją będzie miał za inne grzechy w piekle, bo nie pokwapił się na to wezwanie z pomocą. Grajek obejrzał się za siebie i zobaczył długi sznurek, który leżał na ziemi. Wziął ten sznurek i przywiązał go do kapelusza. Utkwiły mu w głowie słowa Rybaka: „Zrób z tego kapelusza sieć i łap ryby”, a ponieważ ze zmartwienia już stracił rozum zupełnie, więc postanowił naprawdę łowić ryby w kapelusz. Cisnął kapelusz w wodę i czekał.

Nie bardzo w to wierzył co prawda (не очень в то верил, правда; co prawda – правда), aby mógł co w kapelusz ułowić (чтобы мог что/-нибудь/ в шляпу выловить/поймать), ale siedział (но сидел), bo nic lepszego nie miał do roboty (потому что больше ему нечего было делать: «ничего лучшего не имел к работе»; robota – работа; nie mam nic do roboty – мне нечего делать). Aż tu naraz (пока не = как тут вдруг; aż – пока не), jak nie szarpnie za sznurek (как /что-то/ не дёрнет за верёвку)… Grajek o mało do wody nie wleciał (Музыкант чуть в воду не влетел; o mało – чуть не; do – в /внутрь/). Szczęściem (к счастью: «счастьем»), na brzegu był pal wbity w ziemię (на берегу был кол, вбитый в землю), do którego przewoźnicy przywiązywali łódki (к которому перевозчики привязывали лодки). Grajek zahaczył o pal nogą i dzięki temu udało mu się na brzegu utrzymać (Музыкант зацепил = зацепился за кол ногой и благодаря этому ему удалось удержаться на берегу; zahaczyć o coś – зацепить за что-л.; dzięki komuś, czemuś – благодаря кому-л., чему-л.). Gdyby nie ten pal (если бы не этот кол), na pewno byłoby go wciągnęło do wody (его бы наверняка втянуло в воду; na pewno – наверняка; było – реликт давнопрошедшего времени). Przewrócił się na wznak (перевернулся навзничь), oparł się jedną nogą o pal (опёрся одной ногой о кол; oprzec się o kogoś, coś – опереться на кого-л., что-л.), drugą o ziemię (другой – о землю) i z całej siły zaczął ciągnąć za sznur (и начал изо всех сил тянуть за верёвку).

Nie bardzo w to wierzył co prawda, aby mógł co w kapelusz ułowić, ale siedział, bo nic lepszego nie miał do roboty. Aż tu naraz, jak nie szarpnie za sznurek… Grajek o mało do wody nie wleciał. Szczęściem, na brzegu był pal wbity w ziemię, do którego przewoźnicy przywiązywali łódki. Grajek zahaczył o pal nogą i dzięki temu udało mu się na brzegu utrzymać. Gdyby nie ten pal, na pewno byłoby go wciągnęło do wody. Przewrócił się na wznak, oparł się jedną nogą o pal, drugą o ziemię i z całej siły zaczął ciągnąć za sznur.

Wyciągnął swój dziurawy kapehisz i aż osłupiał ze zdumienia (вытащил свою дырявую шляпу и прямо остолбенел от удивления). W kapeluszu siedział ogromny Szczupak (в шляпе сидела огромная Щука). Na brzegu Szczupak wyskoczył z kapelusza (на берегу Щука выпрыгнула из шляпы), stanął na ogonie i powiedział ludzkim głosem (встала на хвосте = на хвост и сказала человеческим голосом):

– Mój dobry Grajku (мой добрый Музыкант), nie każ mi się smażyć na patelni (не вели мне жариться на сковороде), to ci pięknie zatańczę (тогда я тебе красиво станцую).

Wyciągnął swój dziurawy kapehisz i aż osłupiał ze zdumienia. W kapeluszu siedział ogromny Szczupak. Na brzegu Szczupak wyskoczył z kapelusza, stanął na ogonie i powiedział ludzkim głosem:

– Mój dobry Grajku, nie każ mi się smażyć na patelni, to ci pięknie zatańczę.

I od razu zaczął tańczyć przed Grajkiem (и сразу начала танцевать перед Музыкантом; od razu – сразу), przy czym sam sobie gwizdał (при чём сама себе свистела), i to właśnie te same wszystkie melodie (и именно те же все мелодии), które Grajek zwykle grał na skrzypcach (которые Музыкант обычно играл на скрипке). Grajek raz i drugi przetarł oczy (Музыкант раз и второй протёр глаза; przetrzeć – протереть), tak jakby nie chciał wierzyć temu, na co patrzył (так, будто не хотел верить тому, на что смотрел). Potem przyszło mu na myśl (потом ему пришло в голову), że może zdrzemnął się nad wodą i to wszystko śniło mu się tylko (что, может быть, он вздремнул = задремал над водой, и всё это ему только снилось; zdrzemnąć się – вздремнуть). Więc żeby się upewnić (поэтому, чтобы убедиться), że to nie było snem (что это не было сном, sen), uszczypnął się w nogę (ущипнул себя за ногу). Uszczypnął się tak mocno (ущипнул себя так сильно), że aż krzyknął z bólu (что даже крикнул от боли; aż – даже). Szczupak przestał tańczyć (Щука перестала танцевать), stanął przed Grajkiem (встала перед Музыкантом), roześmiał się i powiedział (рассмеялась и сказала):

I od razu zaczął tańczyć przed Grajkiem, przy czym sam sobie gwizdał, i to właśnie te same wszystkie melodie, które Grajek zwykle grał na skrzypcach. Grajek raz i drugi przetarł oczy, tak jakby nie chciał wierzyć temu, na co patrzył. Potem przyszło mu na myśl, że może zdrzemnął się nad wodą i to wszystko śniło mu się tylko. Więc żeby się upewnić, że to nie było snem, uszczypnął się w nogę. Uszczypnął się tak mocno, że aż krzyknął z bólu. Szczupak przestał tańczyć, stanął przed Grajkiem, roześmiał się i powiedział:

– Nie dziw się (не удивляйся), Grajku, ja naprawdę umiem tańczyć (я действительно умею танцевать). Zagraj mi na skrzypcach (сыграй мне на скрипке), to jeszcze piękniej zatańczę (я ещё красивее станцую).

– Kiedy nie mam strun (/как играть/, если у меня нет струн, kiedy – прост. если) – odpowiedział Grajek (ответил Музыкант). Nareszcie musiał już w to wierzyć (наконец был вынужден верить в то; musieć – быть должным/вынужденным), że udało mu się wyłowić takiego niezwykłego Szczupaka (что ему удалось выловить такую необычную Щуку), który naprawdę umiał tańczyć (которая действительно умела танцевать).

Szczupak machnął lekceważąco płetwą (Щука махнула пренебрежительно плавником).

– Jak kto umie grać (если кто/-то/ умеет играть) – odpowiedział (ответила) – to na wszystkim zagra (то на всём сыграет). Zrób sobie struny ze sznurka (сделай себе струны из верёвки).

– Nie dziw się, Grajku, ja naprawdę umiem tańczyć. Zagraj mi na skrzypcach, to jeszcze piękniej zatańczę.

– Kiedy nie mam strun – odpowiedział Grajek. Nareszcie musiał już w to wierzyć, że udało mu się wyłowić takiego niezwykłego Szczupaka, który naprawdę umiał tańczyć.

Szczupak machnął lekceważąco płetwą.

– Jak kto umie grać – odpowiedział – to na wszystkim zagra. Zrób sobie struny ze sznurka.

Grajek pomyślał (Музыкант подумал), że skoro działy się tak dziwne rzeczy (что раз происходили: «делались» такие удивительные вещи), że Szczupak mówił ludzkim głosem i tańczył (что Щука говорила человеческим голосом и танцевала), to można było równie spróbować zagrać na sznurku (то можно было так же = также попробовать сыграть на верёвке; równie – так же). Odwiązał sznurek od kapelusza (отвязал верёвку от шляпы), pokrajał go kozikiem i porobił struny (нарезал её перочинным ножом и сделал струны; kozik – перочинный ножик /в деревянной оправе/; porobić – наделать, сделать /много чего-л./). Pociągnął smyczkiem po strunach i skrzypce zagrały jeszcze piękniej niż dawniej (потянул смычком по струнам, и скрипка заиграла ещё красивее, чем раньше), kiedy miały prawdziwe struny (когда у неё были настоящее струны).

– Zagraj mi walca (сыграй мне вальс; zagrać czegoś – сыграть что-л.)! – krzyknął Szczupak (крикнула Щука).

Grajek pomyślał, że skoro działy się tak dziwne rzeczy, że Szczupak mówił ludzkim głosem i tańczył, to można było równie spróbować zagrać na sznurku. Odwiązał sznurek od kapelusza, pokrajał go kozikiem i porobił struny. Pociągnął smyczkiem po strunach i skrzypce zagrały jeszcze piękniej niż dawniej, kiedy miały prawdziwe struny.