Канстытуцыя Рэспублiкi Беларусь ад 15 сакавiка 1994 года (на белорусском языке) - неизвестен Автор

Артыкул 123. У выпадку сiстэматычнага або грубага парушэння мясцовым Саветам дэпутатаў патрабаванняў заканадаўства ён можа быць распушчаны Вярхоўным Саветам. Iншыя падставы датэрмiновага спынення паўнамоцтваў мясцовых Саветаў дэпутатаў вызначаюцца законам.

Артыкул 124. Кампетэнцыя, парадак стварэння i дзейнасцi органаў мясцовага кiравання i самакiравання вызначаюцца законам.

РАЗДЗЕЛ VI.

ДЗЯРЖАЎНЫ КАНТРОЛЬ I НАГЛЯД

ГЛАВА 6.

КАНСТЫТУЦЫЙНЫ СУД РЭСПУБЛIКI КЕЛАРУСЬ

Артыкул 125. Кантроль за канстытуцыйнасцю нарматыўных актаў у дзяржаве ажыццяўляецца Канстытуцыйным Судом Рэспублiкi Беларусь.

Артыкул 126. Канстытуцыйны Суд Рэспублiкi Беларусь выбiраецца Вярхоўным Саветам Рэспублiкi Беларусь з квалiфiкаваных спецыялiстаў у галiне права ў колькасцi 11 суддзяў. Тэрмiн паўнамоцтваў членаў Канстытуцыйнага Суда - 11 гадоў. Гранiчны ўзрост членаў Канстытуцыйнага Суда - 60 гадоў.

Асобы, выбраныя ў Канстытуцыйны Суд, не могуць ажыццяўляць прадпрымальнiцкую дзейнасць, выконваць iншую аплатную работу, акрамя выкладчыцкай i навукова-даследчай работы, не звязанай з займаннем штатных пасад.

Асобы, выбраныя ў Канстытуцыйны Суд, маюць права ў любы час падаць у адстаўку.

Прамое або ўскоснае ўздзеянне на Канстытуцыйны Суд або яго членаў, звязанае з дзейнасцю па ажыццяўленню канстытуцыйнага кантролю, недапушчальнае i цягне адказнасць па закону.

Артыкул 127. Канстытуцыйны Суд па прапановах Прэзiдэнта, Старшынi Вярхоўнага Савета, пастаянных камiсiй Вярхоўнага Савета, не менш як 70 дэпутатаў Вярхоўнага Савета, Вярхоўнага Суда, Вышэйшага Гаспадарчага Суда, Генеральнага пракурора дае заключэннi:

аб адпаведнасцi законаў, мiжнародных дагаворных i iншых абавязацельстваў Рэспублiкi Беларусь Канстытуцыi, мiжнародна-прававым актам, ратыфiкаваным Рэспублiкай Беларусь;

аб адпаведнасцi прававых актаў мiждзяржаўных утварэнняў, у якiя ўваходзiць Рэспублiка Беларусь, указаў Прэзiдэнта, пастаноў Кабiнета Мiнiстраў, а таксама актаў Вярхоўнага Суда, Вышэйшага Гаспадарчага Суда, Генеральнага пракурора, якiя маюць нарматыўны характар, Канстытуцыi, законам i мiжнародна-прававым актам, ратыфiкаваным Рэспублiкай Беларусь.

Канстытуцыйны Суд мае права паводле свайго меркавання разгледзець пытанне аб адпаведнасцi нарматыўных актаў любога дзяржаўнага органа, грамадскага аб'яднання Канстытуцыi i законам, мiжнародна-прававым актам, ратыфiкаваным Рэспублiкай Беларусь.

Артыкул 128. Нарматыўныя акты, мiжнародныя дагаворныя або iншыя абавязацельствы, прызнаныя Канстытуцыйным Судом неканстытуцыйнымi з прычыны парушэння iмi правоў i свабод чалавека, лiчацца не маючымi юрыдычнай сiлы ў цэлым цi ў пэўнай iх частцы з моманту прыняцця адпаведнага акта.

Iншыя нарматыўныя акты дзяржаўных органаў i грамадскiх аб'яднанняў, мiжнародныя дагаворныя або iншыя абавязацельствы, прызнаныя Канстытуцыйным Судом неадпаведнымi Канстытуцыi, законам або мiжнародна-прававым актам, ратыфiкаваным Рэспублiкай Беларусь, лiчацца страцiўшымi сiлу ў цэлым або ў пэўнай iх частцы з моманту, якi вызначаецца Канстытуцыйным Судом.

Нарматыўна-прававыя акты мiждзяржаўных утварэнняў, у якiя ўваходзiць Рэспублiка Беларусь, прызнаныя Канстытуцыйным Судом неадпаведнымi Канстытуцыi, законам або мiжнародна-прававым актам, лiчацца нядзеючымi на тэрыторыi Рэспублiкi Беларусь у цэлым або ў пэўнай iх частцы з моманту, якi вызначаецца Канстытуцыйным Судом.

Канстытуцыйны Суд выносiць рашэннi простай большасцю галасоў ад поўнага складу суддзяў.

Артыкул 129. Заключэннi Канстытуцыйнага Суда з'яўляюцца канчатковымi, абскарджанню i апратэставанню не падлягаюць.

Артыкул 130. Канстытуцыйны Суд мае права ўносiць прапановы ў Вярхоўны Савет аб неабходнасцi змяненняў i дапаўненняў Канстытуцыi, а таксама аб прыняццi i змяненнi законаў. Такiя прапановы падлягаюць абавязковаму разгляду Вярхоўным Саветам.

Артыкул 131. Асобы, выбраныя ў Канстытуцыйны Суд, не могуць быць прыцягнуты да крымiнальнай адказнасцi, арыштаваны, iншым спосабам пазбаўлены асабiстай свабоды без згоды Вярхоўнага Савета, акрамя выпадкаў затрымання на месцы ўчынення злачынства.

Крымiнальная справа супраць члена Канстытуцыйнага Суда можа быць узбуджана Генеральным пракурорам са згоды Вярхоўнага Савета.

Артыкул 132. Кампетэнцыя, арганiзацыя i парадак дзейнасцi Канстытуцыйнага Суда вызначаюцца законам.

ГЛАВА 7.

ПРАКУРАТУРА

Артыкул 133. Нагляд за дакладным i аднастайным выкананнем законаў мiнiстэрствамi i iншымi падведамнымi Кабiнету Мiнiстраў органамi, мясцовымi прадстаўнiчымi i выканаўчымi органамi, прадпрыемствамi, арганiзацыямi i ўстановамi, грамадскiмi аб'яднаннямi, службовымi асобамi i грамадзянамi ўскладаецца на Генеральнага пракурора Рэспублiкi Беларусь i падначаленых яму пракурораў.

Пракуратура ажыццяўляе нагляд за выкананнем законаў пры расследаваннi злачынстваў, адпаведнасцю закону судовых рашэнняў па грамадзянскiх, крымiнальных справах i справах аб адмiнiстрацыйных правапарушэннях, у выпадках, прадугледжаных законам, праводзiць папярэдняе следства, падтрымлiвае дзяржаўнае абвiнавачанне ў судах.

Артыкул 134. Адзiную i цэнтралiзаваную сiстэму органаў пракуратуры ўзначальвае Генеральны пракурор, якi выбiраецца Вярхоўным Саветам.

Нiжэйстаячыя пракуроры назначаюцца Генеральным пракурорам.

Артыкул 135. Генеральны пракурор i нiжэйстаячыя пракуроры незалежныя ў ажыццяўленнi сваiх паўнамоцтваў i кiруюцца толькi законам. У сваёй дзейнасцi Генеральны пракурор падсправаздачны Вярхоўнаму Савету.

Артыкул 136. Кампетэнцыя, арганiзацыя i парадак дзейнасцi органаў пракуратуры вызначаюцца законам.

ГЛАВА 8.

КАНТРОЛЬНАЯ ПАЛАТА РЭСПУБЛIКI БЕЛАРУСЬ

Артыкул 137. Кантроль за выкананнем рэспублiканскага бюджэту, выкарыстаннем дзяржаўнай уласнасцi, выкананнем актаў Вярхоўнага Савета, якiя рэгулююць адносiны дзяржаўнай уласнасцi, гаспадарчыя, фiнансавыя i падатковыя адносiны, ажыццяўляе Кантрольная палата.

Артыкул 138. Кантрольная палата ўтвараецца Вярхоўным Саветам, дзейнiчае пад яго кiраўнiцтвам i падсправаздачная яму.

Артыкул 139. Старшыня Кантрольнай палаты выбiраецца Вярхоўным Саветам тэрмiнам на пяць гадоў.

Артыкул 140. Кампетэнцыя, арганiзацыя i парадак дзейнасцi Кантрольнай палаты вызначаюцца законам.

РАЗДЗЕЛ VII.

ФIНАНСАВА-КРЭДЫТНАЯ СIСТЭМА РЭСПУБЛIКI БЕЛАРУСЬ

Артыкул 141. Фiнансава-крэдытная сiстэма Рэспублiкi Беларусь уключае бюджэтную сiстэму, банкаўскую сiстэму, а таксама фiнансавыя сродкi пазабюджэтных фондаў, прадпрыемстваў, устаноў, арганiзацый i грамадзян.

На тэрыторыi Рэспублiкi Беларусь праводзiцца адзiная бюджэтна-фiнансавая, падатковая, грашова-крэдытная, валютная палiтыка.

Артыкул 142. Бюджэтная сiстэма Рэспублiкi Беларусь уключае рэспублiканскi i мясцовыя бюджэты.

Даходы бюджэту фармiруюцца за кошт падаткаў, якiя вызначаюцца законам, iншых абавязковых плацяжоў, а таксама iншых паступленняў.

Агульнадзяржаўныя расходы ажыццяўляюцца за кошт рэспублiканскага бюджэту ў адпаведнасцi з яго расходнай часткай.

У адпаведнасцi з законам у Рэспублiцы Беларусь могуць стварацца пазабюджэтныя фонды.

Артыкул 143. Парадак складання, зацвярджэння i выканання бюджэтаў i дзяржаўных пазабюджэтных фондаў вызначаецца законам.

Артыкул 144. Справаздача аб выкананнi рэспублiканскага бюджэту прадстаўляецца на разгляд Вярхоўнага Савета не пазней пяцi месяцаў з дня заканчэння справаздачнага фiнансавага года.

Справаздачы аб выкананнi мясцовых бюджэтаў падаюцца на разгляд адпаведных Саветаў дэпутатаў у вызначаны заканадаўствам тэрмiн.

Справаздачы аб выкананнi рэспублiканскага i мясцовых бюджэтаў публiкуюцца.

Артыкул 145. Банкаўская сiстэма Рэспублiкi Беларусь складаецца з Нацыянальнага банка Рэспублiкi Беларусь i iншых банкаў. Нацыянальны банк рэгулюе крэдытныя адносiны, грашовае абарачэнне, вызначае парадак разлiкаў i валодае выключным правам эмiсii грошай.

РАЗДЗЕЛ VIII.

ДЗЕЯННЕ КАНСТЫТУЦЫI РЭСПУБЛIКI БЕЛАРУСЬ I ПАРАДАК ЯЕ ЗМЯНЕННЯ

Артыкул 146. Канстытуцыя валодае найвышэйшай юрыдычнай сiлай. Законы i iншыя акты дзяржаўных органаў выдаюцца на падставе i ў адпаведнасцi з Канстытуцыяй Рэспублiкi Беларусь.

У выпадку разыходжання закона з Канстытуцыяй дзейнiчае Канстытуцыя, а ў выпадку разыходжання iншага нарматыўнага акта з законам дзейнiчае закон.

Артыкул 147. Пытанне аб змяненнi i дапаўненнi Канстытуцыi разглядаецца Вярхоўным Саветам па iнiцыятыве не менш як 150 тысяч грамадзян Рэспублiкi Беларусь, якiя валодаюць выбарчым правам, не менш як 40 дэпутатаў Вярхоўнага Савета, Прэзiдэнта, Канстытуцыйнага Суда.

Артыкул 148. Закон аб змяненнi i дапаўненнi Канстытуцыi можа быць прыняты пасля двух абмеркаванняў i адабрэнняў Вярхоўным Саветам з прамежкам не менш трох месяцаў.

Змяненнi i дапаўненнi ў Канстытуцыi не праводзяцца ў перыяд надзвычайнага становiшча, а таксама у апошнiя шэсць месяцаў паўнамоцтваў Вярхоўнага Савета.