Канстытуцыя Рэспублiкi Беларусь ад 15 сакавiка 1994 года (на белорусском языке) - неизвестен Автор

17) прымае пастановы аб роспуску мясцовых Саветаў дэпутатаў i назначае новыя выбары ў выпадку сiстэматычнага або грубага парушэння iмi патрабаванняў заканадаўства;

18) адмяняе распараджэннi Старшынi Вярхоўнага Савета Рэспублiкi Беларусь у выпадках, калi яны супярэчаць законам i пастановам Вярхоўнага Савета.

Вярхоўны Савет можа вырашаць iншыя пытаннi ў адпаведнасцi з Канстытуцыяй.

Артыкул 84. Галасаванне на пасяджэннях Вярхоўнага Савета ажыццяўляецца дэпутатамi асабiста.

Законы i пастановы Вярхоўнага Савета лiчацца прынятымi пры ўмове, што за iх прагаласавала большасць выбраных дэпутатаў, калi iншае не прадугледжана Канстытуцыяй.

Прынятыя законы ў дзесяцiдзённы тэрмiн з дня прыняцця накiроўваюцца на подпiс Прэзiдэнту.

Артыкул 85. Вярхоўны Савет выбiрае з лiку дэпутатаў Вярхоўнага Савета Старшыню Вярхоўнага Савета, Першага намеснiка Старшынi Вярхоўнага Савета i намеснiкаў Старшынi Вярхоўнага Савета.

Артыкул 86. Старшыня Вярхоўнага Савета выбiраецца тайным галасаваннем. Ён падсправаздачны Вярхоўнаму Савету.

Артыкул 87. Старшыня Вярхоўнага Савета Рэспублiкi Беларусь:

1) ажыццяўляе агульнае кiраўнiцтва падрыхтоўкай пытанняў, якiя падлягаюць разгляду Вярхоўным Саветам;

2) вядзе пасяджэннi Вярхоўнага Савета;

3) прадстаўляе Вярхоўны Савет у адносiнах з органамi i арганiзацыямi ўнутры краiны i за мяжой;

4) падпiсвае пастановы, прынятыя Вярхоўным Саветам;

5) прадстаўляе Вярхоўнаму Савету кандыдатуры для выбрання на пасады Першага намеснiка i намеснiкаў Старшынi Вярхоўнага Савета, Генеральнага пракурора, Старшынi Кантрольнай палаты;

6) кiруе работай апарату Вярхоўнага Савета.

Старшыня Вярхоўнага Савета выдае распараджэннi.

Першы намеснiк i намеснiкi Старшынi Вярхоўнага Савета Рэспублiкi Беларусь выконваюць па даручэнню Старшынi Вярхоўнага Савета асобныя яго абавязкi i замяшчаюць Старшыню Вярхоўнага Савета ў выпадку яго адсутнасцi або немагчымасцi ажыццяўлення iм сваiх абавязкаў.

Артыкул 88. Вярхоўны Савет выбiрае з лiку дэпутатаў пастаянныя камiсii i iншыя органы для вядзення законапраектнай работы, папярэдняга разгляду i падрыхтоўкi пытанняў, якiя адносяцца да ведання Вярхоўнага Савета, ажыццяўлення кантролю за выкананнем законаў.

У выпадку неабходнасцi Вярхоўны Савет можа ствараць следчыя, рэвiзiйныя i iншыя часовыя камiсii.

Артыкул 89. Для арганiзацыi работы Вярхоўнага Савета ствараецца Прэзiдыум Вярхоўнага Савета Рэспублiкi Беларусь.

У склад Прэзiдыума Вярхоўнага Савета ўваходзяць Старшыня Вярхоўнага Савета, Першы намеснiк Старшынi Вярхоўнага Савета, намеснiкi Старшынi Вярхоўнага Савета i дэпутаты ў парадку, прадугледжаным Рэгламентам Вярхоўнага Савета.

Прэзiдыум Вярхоўнага Савета ўзначальвае Старшыня Вярхоўнага Савета.

Артыкул 90. Права заканадаўчай iнiцыятывы ў Вярхоўным Савеце Рэспублiкi Беларусь належыць дэпутатам Вярхоўнага Савета, пастаянным камiсiям Вярхоўнага Савета, Прэзiдэнту, Вярхоўнаму Суду, Вышэйшаму Гаспадарчаму Суду, Генеральнаму пракурору, Кантрольнай палаце, Нацыянальнаму банку, а таксама грамадзянам, якiя валодаюць выбарчым правам, у колькасцi не менш як 50 тысяч чалавек.

Артыкул 91. Паўнамоцтвы Вярхоўнага Савета захоўваюцца да адкрыцця першага пасяджэння Вярхоўнага Савета новага склiкання.

Артыкул 92. Дэпутат Вярхоўнага Савета ажыццяўляе свае паўнамоцтвы ў Вярхоўным Савеце на прафесiйнай аснове або па яго жаданню не парываючы з вытворчай або службовай дзейнасцю.

Дэпутатамi Вярхоўнага Савета не могуць быць Прэзiдэнт, члены Кабiнета Мiнiстраў, суддзi, а таксама iншыя асобы, якiя назначаюцца на пасаду Прэзiдэнтам або па ўзгадненню з iм.

Артыкул 93. Дэпутат Вярхоўнага Савета не нясе юрыдычнай адказнасцi за сваю дзейнасць у Вярхоўным Савеце, якая ажыццяўляецца ў адпаведнасцi з Канстытуцыяй, як у перыяд выканання дэпутацкiх паўнамоцтваў, так i пасля iх спынення.

Дэпутат Вярхоўнага Савета не можа быць прыцягнуты да крымiнальнай адказнасцi, арыштаваны, iншым чынам пазбаўлены асабiстай свабоды без згоды Вярхоўнага Савета, акрамя выпадкаў затрымання на месцы ўчынення злачынства.

Крымiнальная справа супраць дэпутата Вярхоўнага Савета можа быць узбуджана Генеральным пракурорам са згоды Вярхоўнага Савета, а ў перыяд памiж сесiямi са згоды Прэзiдыума Вярхоўнага Савета.

Артыкул 94. Парадак дзейнасцi Вярхоўнага Савета, яго органаў i дэпутатаў вызначаецца Рэгламентам Вярхоўнага Савета, якi прымаецца Вярхоўным Саветам i падпiсваецца яго Старшынёй, а таксама iншымi заканадаўчымi актамi Рэспублiкi Беларусь.

ГЛАВА 4.

ПРЭЗIДЭНТ РЭСПУБЛIКI БЕЛАРУСЬ

Артыкул 95. Прэзiдэнт Рэспублiкi Беларусь з'яўляецца кiраўнiком дзяржавы i выканаўчай улады.

Артыкул 96. Прэзiдэнтам можа быць выбраны грамадзянiн Рэспублiкi Беларусь не маладзейшы за 35 гадоў, якi валодае выбарчым правам i пражывае ў Рэспублiцы Беларусь не менш дзесяцi гадоў.

Артыкул 97. Прэзiдэнт выбiраецца непасрэдна народам Рэспублiкi Беларусь. Тэрмiн паўнамоцтваў Прэзiдэнта - пяць гадоў. Адна i тая ж асоба можа быць Прэзiдэнтам не больш двух тэрмiнаў.

Кандыдаты на пасаду Прэзiдэнта вылучаюцца не менш чым 70 дэпутатамi Вярхоўнага Савета, грамадзянамi Рэспублiкi Беларусь - пры наяўнасцi не менш як 100 тысяч подпiсаў выбаршчыкаў.

Выбары Прэзiдэнта назначаюцца Вярхоўным Саветам не пазней чым за пяць месяцаў i праводзяцца не пазней чым за два месяцы да сканчэння тэрмiну паўнамоцтваў папярэдняга Прэзiдэнта.

Калi пасада Прэзiдэнта аказалася вакантнай, выбары праводзяцца не раней чым праз 30 дзён i не пазней чым праз 70 дзён з дня адкрыцця вакансii.

Артыкул 98. Лiчыцца, што выбары адбылiся, калi ў галасаваннi прынялi ўдзел больш паловы грамадзян Рэспублiкi Беларусь, уключаных у спiс выбаршчыкаў.

Прэзiдэнт лiчыцца выбраным, калi за яго прагаласавала больш як палова грамадзян Рэспублiкi Беларусь, якiя прынялi ўдзел у галасаваннi.

Калi нi адзiн з кандыдатаў не набраў неабходнай колькасцi галасоў, то ў двухтыднёвы тэрмiн праводзiцца другi тур галасавання па двух кандыдатах, якiя атрымалi найбольшую колькасць галасоў выбаршчыкаў. Выбраным лiчыцца кандыдат у Прэзiдэнты, якi атрымаў пры паўторным галасаваннi больш паловы галасоў выбаршчыкаў, што прынялi ўдзел у галасаваннi.

Парадак правядзення выбараў Прэзiдэнта вызначаецца законам Рэспублiкi Беларусь.

Артыкул 99. Прэзiдэнт заступае на пасаду пасля прынясення Прысягi наступнага зместу:

"Заступаючы на пасаду Прэзiдэнта Рэспублiкi Беларусь, урачыста клянуся служыць народу Рэспублiкi Беларусь, выконваць Канстытуцыю i законы Рэспублiкi Беларусь, добрасумленна выконваць ускладзеныя на мяне высокiя абавязкi".

Прысяга прыносiцца ва ўрачыстай абстаноўцы на спецыяльным пасяджэннi Вярхоўнага Савета Рэспублiкi Беларусь не пазней двух месяцаў з дня выбрання Прэзiдэнта. З моманту прынясення Прысягi нававыбраным Прэзiдэнтам паўнамоцтвы папярэдняга Прэзiдэнта спыняюцца.

Артыкул 100. Прэзiдэнт Рэспублiкi Беларусь:

1) прымае меры па ахове суверэнiтэту, нацыянальнай бяспекi i тэрытарыяльнай цэласнасцi Рэспублiкi Беларусь, забеспячэнню палiтычнай i эканамiчнай стабiльнасцi, захоўванню правоў i свабод грамадзян;

2) кiруе сiстэмай органаў выканаўчай улады i забяспечвае iх узаемадзеянне з прадстаўнiчымi органамi;

3) стварае i скасоўвае мiнiстэрствы, дзяржаўныя камiтэты i iншыя цэнтральныя органы кiравання Рэспублiкi Беларусь;

4) са згоды Вярхоўнага Савета назначае i вызваляе ад пасады Прэм'ер-мiнiстра, яго намеснiкаў, мiнiстраў замежных спраў, фiнансаў, абароны, унутраных спраў, Старшыню Камiтэта дзяржаўнай бяспекi; назначае i вызваляе ад пасады iншых членаў Кабiнета Мiнiстраў; прымае адстаўку ўказаных у гэтым пункце асоб;

5) прадстаўляе Вярхоўнаму Савету кандыдатуры для выбрання на пасады Старшынi Канстытуцыйнага Суда, Старшынi Вярхоўнага Суда, Старшынi Вышэйшага Гаспадарчага Суда, Старшынi Праўлення Нацыянальнага банка;

6) штогод прадстаўляе Вярхоўнаму Савету даклады аб становiшчы дзяржавы, па ўласнай iнiцыятыве або па прапанове Вярхоўнага Савета iнфармуе Вярхоўны Савет Рэспублiкi Беларусь аб рэалiзацыi ўнутранай i знешняй палiтыкi Рэспублiкi Беларусь;

7) звяртаецца з пасланнямi да народа Рэспублiкi Беларусь i Вярхоўнага Савета;

8) паведамляе Вярхоўнаму Савету аб Праграме дзейнасцi Кабiнета Мiнiстраў;

9) мае права ўдзельнiчаць у рабоце Вярхоўнага Савета i яго органаў, выступаць перад iмi ў любы час з прамовай або паведамленнем;

10) назначае суддзяў Рэспублiкi Беларусь, акрамя тых, выбранне якiх аднесена да кампетэнцыi Вярхоўнага Савета;

11) назначае iншых службовых асоб, пасады якiх вызначаны ў адпаведнасцi з законам, калi iншае не прадугледжана Канстытуцыяй;

12) вырашае пытаннi аб прыёме ў грамадзянства Рэспублiкi Беларусь, яго спыненнi i прадастаўленнi прытулку;

13) узнагароджвае дзяржаўнымi ўзнагародамi, прысвойвае класныя чыны i званнi;

14) ажыццяўляе памiлаванне асуджаных грамадзян;