Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке) - В Нестайко

- Мы ж не хацелi... Мы ненаўмысна, - гундосiць Ява.

- Мы больш не будзем... - гундошу я. Галiна Сiдараўна спачатку не звяртае ўвагi, нiбыта не чуе, моўчкi знiкае ў дзвярах. Потым нарэшце гаворыць:

- Было б нават непедагагiчна, каб я вас узяла.

I мы адчуваем - яна ўжо шкадуе нас, яна ж добрая. Трэба каваць, пакуль гарачае.

- Педагагiчна, - усклiкнуў я. - Мы ж сказалi, што больш не будзем.

- Ну так, педагагiчна! - падхапiў Ява. - Нават вельмi педагагiчна. Макаранка абавязкова ўзяў бы. Точна!

Галiна Сiдараўна адразу хмурыць бровы i холадна гаворыць:

- Не.

I мы разумеем: цяпер ужо ўсё. Перабаршчылi. Настаўнiкi не любяць, каб iх вучылi.

Я з трывогай пазiраю на Бурмiлу i на Кныша, якi пахаджвае каля машыны i раз-пораз лупiць ботам па шыне.

"Няўжо мы застанемся i так i не даведаемся, што яны будуць рабiць у Кiеве?" - думаю я.

I ў галаве маёй зноў узнiкаюць загадкавыя таямнiчыя словы:

"Затое падаруначак будзеш мець ад немцаў... Вермахт шчодры... Дваццаць жалезных... Якасць бранябойная... Раз - i няма!.. Толькi ж нiкому нi-нi".

Раптам Ява тузануў мяне за рукаў: "Гайда! Хутчэй!" - i кiнуўся да машыны. Я - за iм. Трэба паспець схавацца пад крэсламi, пакуль Галiна Сiдараўна ў памяшканнi.

Вядома, усе бачаць гэта i могуць выдаць нас, калi сумленне дазволiць.

Шух! Бы яшчаркi, шмыгнулi мы пад крэслы каля самай кабiны i прытаiлiся.

Праз нейкi час пачулi голас Галiны Сiдараўны:

- Што, пайшлi? Ну вось i добра, што зразумелi нарэшце. Гэта будзе навукай для ўсiх, хто ахвотнiк зрываць урокi i парушаць дысцыплiну. Ну, паехалi.

Вучнi з крыкамi пачалi рассаджвацца. I неўзабаве матор завёўся, машына рушыла. Нiхто нас не выдаў. Ёсць усё-такi ў людзей сумленне.

Калi вы хочаце адчуць, як адразу ўсё цела, з ног да галавы, рэагуе на ўдары, то паспрабуйце паехаць па выбоiстай дарозе на аўтамашыне, лежачы ў кузаве пад крэсламi. Параўнаць гэта нельга нi з чым. Такое адчувае, магчыма, вось той "язычок" у школьным званку, калi баба Маруся калоцiць iм на перапынак цi на ўрок.

"Раз - i няма!.. Якасць бранябойная... Вермахт шчодры!" - бiлася ў маёй галаве ў такт ударам.

Патылiцай аб сядзенне - iлбом аб кузаў...

Патылiцай аб сядзенне - iлбом аб кузаў...

"Раз - i няма!..

Якасць бранябойная!..

Вермахт шчодры!.."

I ўсё ж чым больш нас малацiла, чым больш шпурляла ўверх-унiз ды з боку ў бок, тым лягчэй рабiлася ў нас на душы - бо ўсё далей ад'язджалi мы ад вёскi.

А гэта значыць, тым меней шанцаў, што нас выкрыюць i высадзяць з машыны. Мы толькi сцiскалi зубы, каб не войкаць. Нарэшце калатнеча супакоiлася i матор весела загурчаў, набiраючы хуткасць, - мы выехалi на асфальтаваную шасейку (гэта ўжо тры кiламетры ад вёскi). I адразу, нiбыта завялася ад старцёра, зазвiнела песня.

Яшчэ б! Ну дзе вы бачылi, каб людзi ехалi на машыне i не спявалi? Так не бывае. Калi дарога з шоргатам намотваецца на колы i сустрэчныя машыны толькi мiма - гух! гух! гух! - песня сама вырываецца з грудзей.

В хору вылучаўся звонкi салаўiны голас Галiны Сiдараўны.

Хiба вытрымаеш, калi ўсе спяваюць? I мы з Явам ("А, усё роўна не пачуюць у такiм хоры!") зацягнулi на ўсё горла.

Эх, хораша! Калi спяваеш разам з хорам, дык здаецца, што гэта дзякуючы табе так прыгожа i зладжана атрымлiваецца.

I раптам... Мы так захапiлiся, што нават не заўважылi таго моманту, калi ўсе перасталi спяваць. Як высветлiлася потым, у той час машына праязджала пад вярбою, што звесiла над дарогай сваё вецце. Усе ў кузаве прыгнулiся, i песня на момант абарвалася. А мы ж былi пад крэсламi i не ведалi пра гэта... Мы цягнулi песню далей, як двое ягнят.

I сярдзiтае настаўнiцкае: "Ану, вылазьце!" - прагучала для нас, як гром сярод яснага неба.

Пакамечаныя i пацёртыя, мы вылезлi з-пад крэслаў.

- Эх вы! - з пагардаю зiрнула на нас Галiна Сiдараўна. - Я думала, вы прыстойныя хлопцы. А вы "зайцамi", таемна, падмануўшы мяне... Як... як шпiёны нейкiя. Фу!

Я заўважыў, як дрогнуў, ажно падскочыў Ява. Дый у мяне ўнутры ўсё перавярнулася. Нас! Нас назваць шпiёнамi! Нас, якiя... Эх!

- Так нядобра, вучнi. Падманваць нядобра, - сказаў Бурмiла.

"Падаруначак ад немцаў... Якасць бранябойная!.."

Мы з Явам так зiрнулi на яго, што калi б можна было паглядам спалiць чалавека, дык ад Бурмiлы засталася б толькi жменька попелу.

- Вас трэба было б неадкладна адвезцi дахаты альбо высадзiць тут жа, на полi, - сказала Галiна Сiдараўна. - Я не зраблю гэта толькi таму, што мы ўжо праехалi трыццаць кiламетраў i не маем права затрымлiвацца. Вы паедзеце з намi. Але ведайце - увесь калектыў асуджае вашы паводзiны.

Мы паднялi вочы - калектыў пазiраў на нас весела i ўсмешлiва. У калектыву быў добры настрой.

Калектыў хацеў спяваць.

Апусцiўшы галаву, мы сказалi:

- Мы больш не будзем.

Калектыў пасунуўся, i мы селi. I адразу ж, як па камандзе, у неба паляцела песня.

Мы з Явам iмкнулiся перакрычаць усiх - так старалiся.

Доўга мы ехалi - усе песнi, якiя ведалi, праспявалi па некалькi разоў. Тройчы спынялiся паесцi.

I вось нарэшце даўжэзны мост цераз шырачэнны Дняпро. А па той бок - высокi бераг i званiца выблiсквае залатой шапкай на кручы, а каля яе яшчэ залатыя шапкi скупiлiся - лаўра, а за ёй тырчыць высачэзная тэлевiзiйная вышка i грувасцяцца, налазячы адзiн на аднаго, будынкi - вялiкiя, шматпавярховыя... Кiеў! Прыехалi.

Прыгожы горад Кiеў! Прыгажэйшы за ўсе гарады, якiя я бачыў.

Сталiца!

- Значыць, так, - кажа Галiна Сiдараўна. - Машыну мы пакiдаем каля Палаца пiянераў i адразу на метро. Згода?

- Урра-а-а! - закрычалi ўсе. Усю апошнюю чвэрць у нашым пятым "Б" толькi й было гаворкi, што пра метро. Чамусьцi з усiх кiеўскiх цудаў нас найбольш цiкавiла метро.

Вось i цяпер усе ўзрушана загаманiлi.

Усе, акрамя нас з Явам. Мы заклапочана пераглядвалiся. Нам жа абавязкова патрэбна было прасачыць, што будуць купляць у Кiеве Бурмiла з Кнышом. Дзеля гэтага мы маглi пайсцi на любыя ахвяры. Але... няўжо мы праз iх не пабачым метро?

Але калi мы пад'ехалi да Палаца пiянераў i Галiна Сiдараўна засакатала, збiраючы нас каля сябе: "Глядзiце ж, каб нiхто не застаўся, каб нiхто не згубiўся!" - Кныш, падышоўшы да яе, сказаў:

- Мы таксама з вамi на метро. На Крашчацiк хочам з'ездзiць. Матэрыi якой купiць...

Я штурхнуў Яву ў бок - парадак!

Гусiнай чародкай мы пацягнулiся па вулiцы.

I вось - метро. Ну, скажу я вам, гэта штуко-о-вiна! Казка! Навуковая фантастыка.

Блакiтныя цягнiкi iмчацца ў тунелi хутчэй за вецер. У падземных залах святлей, чым удзень на выгане. Кожная станцыя, як тэатр.

Але самае галоўнае - эскалатары, дзiвосныя прыступкi. Ой, ды цi можна сказаць - прыступкi. Звычайныя прыступкi стаяць, а ты па iх падымаешся. А тут наадварот - ты стаiш, а прыступкi падымаюцца.

Мы з Явам як ступiлi на эскалатар, дык ажно папрысядалi ад захаплення. Ну i ну! Падымаешся на прыступках угару, апускаешся ўнiз i нi адной нагой нават не кранеш. Нават можаш адну нагу падняць або нават сесцi - i ўсё роўна рухаешся.

Нам бы такiя драбiны на гарышча. Альбо на тую гару, з якой мы ўзiмку на саначках з'язджаем. Цудоўная штука эскалатар!

Вось бы заўсёды сачыць за рознымi падазронымi шпiёнамi ў метро на эскалатары. Вел-л-льмi зручна i прыемна. Стаiш сабе i толькi - зiрк! страляеш вачамi. I нiкуды ён, галубчык, не дзенецца, нiкуды не шугане, бо ўнiзе сядзiць цётка, назiрае i ўвесь час гаворыць па радыё: "Грамадзяне пасажыры! Бегаць па эскалатары не дазваляецца! Садзiцца нельга, не дазваляецца! Ставiць рэчы не дазваляецца!.."

Прыехалi мы пацiхеньку ўнiз, селi ў блакiтны цягнiк. "Наступная станцыя "Крашчацiк"!" - буркнуў нехта па радыё. Дзверы - клац.

Гур-гур - паехалi. Бачым, Кныш з Бурмiлам да дзвярэй цiснуцца. Мы таксама - да дзвярэй, толькi да iншых (для канспiрацыi!). Не паспелi апамятацца стоп! Дзверы расчынiлiся - станцыя "Крашчацiк". Мы ў дзверы - шмыг! Дзверы за намi - клац! I ўсе нашы толькi прамiльгнулi ў акне. Нiхто й заўважыць не паспеў, як мы выскачылi. Там на гэтых прыпынках усё робiцца маланкава - не тое што ў цягнiку цi на параходзе.

I вось ужо мы, цiкуючы за Кнышом i Бурмiлам, хаваемся мiж людзьмi. Выскачылi яны з метро на Крашчацiк, перайшлi на той бок i прасцяком у краму "Дынама". Мы - следам. Схавалiся за вялiзны, ажно да столi, сноп з бамбукавых вудзiльнаў, прытаiлiся, глядзiм.

Падышлi Кныш з Бурмiлам да прылаўка. Нерашуча тупаюць. Бурмiла схiлiў галаву набок i адным вокам, як варона на костку, пазiрае на палiцу.

- Давай, - локцем падштурхоўвае Бурмiлу Кныш.

- Ты давай, - павёў плячамi Бурмiла.

- Не - ты! Для цябе ж купляем, - настойвае Кныш.

- От, яй-богу! Якая рознiца, - зноў перасмыкнуў плячамi Бурмiла, хукнуў i толькi тады павярнуўся да прадаўшчыцы, ткнуўшы пальцам на нейкую палiцу: Дайце мне, калi ласка, вунь тое.

- Што? - не зразумела прадаўшчыца.

Бурмiла азiрнуўся нервова, як школьнiк, якi ўпершыню купляе цыгарэты:

- Ды вунь тое... ну... З жабiнымi нагамi...

- А-а? Для падводнага плавання, - усмiхнулася прадаўшчыца.

Бурмiла кiўнуў галавой i скрывiўся, нiбыта прадаўшчыца выкрыла яго.

Прадаўшчыца ўзяла з палiцы ласты i маску з трубкай, падала Бурмiлу.