Сiбiрская аповесць (на белорусском языке) - Владимир Орлов

Мець з хiмiкамi i хiмiцамi якiя-небудзь стасункi катэгарычна не рэкамендавалася. Напэўна, таму нас i пасялiлi на ўскраiне Ягаднага, дзе стаяла дзесяткi два занятых хiмiкамi фiнскiх дамкоў i прыкладна столькi ж чакала будучых насельнiкаў, што яшчэ цягнулi тэрмiн на зоне.

Пакуль гаспадары гэтага "хiмкомплексу" былi ў тайзе, мы ў кампанii з двума прапаршчыкамi блукалi ад дамка да дамка, шукаючы вольную жылплошчу. Незанятых памяшканняў не бракавала, аднак частка з iх была перапрафiляваная ў прыбiральнi з адпаведным краявiдам i водарам. Некалькi дамкоў ужо адслужылi гэтую пачэсную службу; паветра там пачынала пахнуць тайгой, але культурны слой быў такi магутны, што заставалася толькi паспачуваць археолагам наступных стагоддзяў. Да таго часу сцены, праўда, павiнны былi спарахнець, i даследчыкi, прынамсi, не мелi б неабходнасцi сушыць мазгi над парадоксам: чаму тубыльцы, нягледзячы на наяўнасць газет i рознага лапушыстага таежнага зяленiва, карысталiся, перапрашаю, пальцамi, якiя потым старанна выцiралi аб пабелены тынк?

Нарэшце мы знайшлi два дамкi, дзе яшчэ нядаўна хтосьцi жыў, i таму iх не паспелi ператварыць у будучую археалагiчную галаваломку. Мы з Генiкам, Бугром, Чарнiловiчам i рудым, як iржавая бляха, Джонам Галяком скiнулi заплечнiкi там, дзе на падлозе сiратлiва ляжаў агульны сшытак з перапiсанымi акуратным дзявочым почыркам песнямi, першая з якiх называлася "Полюбила заключенного". Хлопцы пацягнулiся ў краму, а я на выпадак, вiдаць, усё ж такi непазбежных кантактаў з тутэйшым жыхарствам наважыўся блiжэй пазнаёмiцца з яго фальклорам i разгарнуў спеўнiк:

На равнине широкой

Стоит крест деревянный.

Его девушка нежно

Прижимает к груди,

А за ней, как икона,

Там запретная зона,

И, как свечку у гроба,

Часовой на посту...

Мы бежали с тобой

Зеленеющим маем,

Когда тундра надела

Свой роскошный наряд...

Немаведама якой вiхураю занесла сюды два вершы Ясенiна i адзiн - Арсенiя Таркоўскага, ад якiх, быццам ад галiнкi язмiну ў набiтым потнымi целамi агульным вагоне, на момант павеяла свежасцю. Далей iшла рарытэтная, амаль спрэс нецэнзурная песня пра тое, як бацька меў трох сыноў, прычым трэцi быў гермафрадыт. Я перагарнуў яшчэ старонку. Побач з даволi прафесiйным малюнкам таго, што сексолагi таямнiча называюць кейраю, тым самым круглявым почыркам уседлiвай васьмiкласнiцы было выведзена:

Может, фраер в галстучке атласном

Вас сейчас целует у ворот...

Засвоiць iлюстраваны тэкст далей я не паспеў, бо знадворку разлеглiся такiя вусцiшныя цi, дакладней, велiчныя мацюкi, што ў параўнаннi з iмi нецэнзурны дрыблiнг Рэпiна-дацэнта выглядаў, як пяцiпавярховая хрушчоба побач з нью-йоркскiм хмарачосам.

Не было сумневу, што тырады, генiяльна складзеныя амаль выключна з ненарматыўных лексемаў, належаць жаночаму голасу. Сэнс палымянай фiлiпiкi, аздобленай абяцанкамi нешта адкусiць, адкруцiць i адпiлаваць па кавалачку, зводзiўся да таго, што я ўварваўся на чужую тэрыторыю.

Услед за ўдарам нагой дзверы адчынiлiся, i на парозе я ўбачыў зусiм не карготу са з'едзеным пранцамi носам, а зацягнутую ў зашмальцаваныя джынсы танклявую бландзiнку гадоў на дваццаць, якую i сёння ўлучыў бы ў дзесятку самых гожых iстотаў жаночага стану, сустрэтых за свае цяперашнiя ўжо сорак.

Угледзеўшы сшытак з песнямi, таежная прыгажуня вырвала яго ў мяне з рук i выплюнула проста ў твар вытанчаную кулiнарную фантазiю на тэму яечнi з адпаведных частак майго цела.

"Ты што?" - вырвалася ў мяне. I тут прычынiлася малаверагоднае: чароўная мацюкальнiца залiлася чырванню такой кансiстэнцыi, што барвы, здавалася, хапiла ёй i на невялiкiя мячыкi вызваленых ад станiка грудзей пад лёгкай майкай, i на выштукаваныя нiбыта па лякалу клубы, i на даўгiя ножкi ў кiтайскiх кедах. Працяг атрымаўся гэткi ж неспадзяваны: бландзiнка iмпэтна павярнулася i кiнулася прэч, але яўна не па падмогу.

"Ёсць першы кантакт!" - падумаў я i з цiхiм жахам адчуў, у якое пекла ператворыцца нашае жыццё, калi ўсе хiмiцы Ягаднага акажуцца падобныя да першай вiзiтанткi.

Увечары Генiк узяў аркушык паперы, падзялiў яго рыскаю на дзве часткi i зверху кожнае паставiў + i -. Мiнусы былi пералiчаныя капiтанам спецкамендатуры. Плюсаў набралася два: адсутнасць гнюсу, якi, у адрозненне ад нiзiннага Бл. Яра, тут збiвала ветрам назад у тайгу, i прысутнасць у Ягадным жаночага будатрада "Amazonki" з Томскага ўнiверсiтэта. Амазонкi таксама жылi ў "хiмкомплексе". "Трыццаць тры бабцы, гэта, я вам скажу, не сесiю спiхнуць..." - задуменна прамовiў Дж. Галяк. "Я балдзею..." - прыгаломшана азваўся калега Чарнiловiч. Генiк нi з пушчы нi з поля паведамiў, нiбыта антычныя амазонкi, каб лацвей было прыкладвацца да лука, выразалi сабе цi то левую, цi то правую грудку. "Мы гэтага не дапусцiм", - адлучана растулiў вусны Бугор, якi ўжо паспеў прыняць пару шклянак партвейну, i ў нашым жытле запала стоена-летуценнае маўчанне.

Як паказалi блiжэйшыя днi, атрад "Amazonki" мала нагадваў запаведнiк непалоханых нявiннiц.

Па-першае, там меўся "амазон" - "цяжкi" падлетак Вiця, старшакласнiк адной з томскiх школ, апошнiм подзвiгам якога, паводле чутак, была саляная кiслата, прадбачлiва налiтая на крэсла, куды грацыёзна апусцiла сваю попку ў тонкай мiнi-сукеначцы юная настаўнiца бiялогii. У СБА Вiця сапраўды пачаў новае жыццё. Як з адценнем законнага абурэння пагаворвалi шэраговыя амазонкi, першая выхаваннем падлетка грунтоўна занялася камандзiрка атрада Аляўцiна - рослая фiгурыстая дзеўка, што да ВНУ паспела паслужыць у савецкай армii радысткай. У абдымках у другой па лiку выхавацелькi, камiсаркi атрада пампушкi Ноны, Вiця, здавалася, мог адно адпачываць.

У нас з амазонкамi таксама склалiся сякiя-такiя адносiны. У мяне яны спярша склалiся з будучым педагогам-матэматыкам Ленай, якую сяброўкi звалi Элен. Я абдымаў яе на лавачцы каля сталоўкi, а яна, ахутаўшыся цыгарэтным дымам, апавядала, што ў яе ў раднi вадзiлiся шведы. У Эленiным аблiччы сапраўды прысутнiчала штосьцi скандынаўскае: роўныя льняныя валасы да сярэдзiны таго месца, на якiм атрымала кiслотны апёк гаротная Вiцева выкладчыца; ромбападобны твар, ад якога цягнула халаднаватым ветрыкам; гэткiя ж, з марскiм халадком, светла-шэрыя вочы, што нязменна захоўвалi санлiвую абыякавасць, калi я спрабаваў ёй расказваць пра Беларусь, i адразу прачыналiся, як загаворваў пра вiленскiя начныя рэстарацыi, у прыватнасцi пра "Дайнаву", дзе ў тыя часы стары Шабаняўскас (той самы, чый голас даносiцца з рэпрадуктара ў рамане Ёнаса Авiжуса "Страчаны прытулак"), яшчэ спяваў аб прыгажунi Элiт, якую носяць па свеце "цуда-ножкi", i жанчыны ўскоквалi з-за столiкаў i дарылi сiвому маэстра чырвоныя ружы.

Не ўважаючы на застрашлiвае папярэджанне спецкамендатуры, мы з Элен вечарамi купалiся ў кар'ерах, збiваючы магчымых забойцаў з панталыку тым, што кожны дзень выбiралi новы. Цi трэба ўдакладняць, што мы адважвалiся не толькi на гэта? Рассцiланне на беразе кар'ера шырокага махровага ручнiка напраўду вымагала адвагi, бо дым вогнiшча зусiм не з'яўляўся радыкальным антыкамарыным сродкам. Аднак укусы прыпякалi ўжо дома, а з водных працэдур мы вярталiся сцiшаныя i лагодныя. У падлеску валтузiлiся бурундукi цi якiя iншыя дробныя звярынкi, па-над вершалiнамi лiстоўнiц запальвалiся першыя зоркi, але пад нагамi яшчэ можна было закмецiць неверагодна буйныя чарнiцы, i нашыя вусны былi чорна-сiнiя, як у здаволеных вампiраў. "Ты знаешь, как будет по-белорусски звезда?" - сентыментальна пытаўся я. Яна ленавата маўчала, i адказваць даводзiлася самому: "Зорка". "А любовь, знаешь, как?" - не здаваўся я. "Не-а", - цягнула Элен. "Каханне". "Не может быть", - бескалёрным голасам адгукалася мая спадарожнiца, хаваючы позех чоўнiкам вузкай далонi.

Нас было ўсяго дзесяць, а амазонак - у 3,3 раза болей, а таму ў атмасферы над Ягадным густа пульсавалi сiлавыя лiнii здаровай жаночай канкурэнцыi. Аднаго вечара я дзяжурыў у сталоўцы разам з чорненькай амазонкаю Вiкай i пачуў з яе вуснаў сваю характарыстыку, якою Элен дзялiлася з канфiдэнткамi. Паводле Элен, атрымлiвалася, што я "ничего мужик", аднак вальтануты, бо замест нармалёвай прэлюдыi абавязкова павiнен расказаць пра сваё беларускае балота. Асуджальнасць надзьмутых губак дзяжурнай адрасавалася, вядома, не мне. Вiка зрабiла бездакорны ход: я горка шкадаваў, што я - не "цяжкi" падлетак Вiця, а Элен - не мая настаўнiца бiялогii.

Назаўтра вечаровае люстра кар'ера замест даўгiх iльняных пасмаў убачыла кароткiя чорныя кудзеркi. У адрозненне ад Элен дачка патомных фiлолагаў Вiка ажно два днi пабыла непадступнаю. Навучаны сумным досведам, пра Беларусь я даў сабе зарок i не заiкацца, але паколькi гуляць у маўчанку таксама не выпадала, на трэцi вечар (да чаго толькi нi давядзе ўзбунтаваная кроў!) у абладзе дурнаватага натхнення я неспадзявана заявiў, быццам належу да прыхiльнiкаў зараастрызму.

Нашая секта iснавала ў глыбокiм падполлi, але не мела нiчога агульнага з аскезай. Асцярожна расшпiльваючы гузiк за гузiкам, я прыцiшана выкладваў усё ацалелае ў памяцi пасля экзамену па навуковым атэiзме - пра светлае божышча з дзiвосным iмем Ахурамазда, што вяло несупыннае змаганне з сваiм адвечным спадужнiкам, увасабленнем цёмных сiл Анхрам-Майнью. Будучы фiлолаг Вiка глядзела на "сектанта" круглымi вачыма i вiдавочна перамагала апошнiя перашкоды на шляху да ўступлення ў шэрагi зараастрыйцаў, якiх яна, мiла памыляючыся, называла зорааўстрыйцамi. Узгадваць тое i сумна, i смешна. Дзiвуючыся з сябе, я на хаду прыдумваў абрад далучэння да нашае веры, якi ў перакладзе з фарсi зваўся "палётам над вяршынямi", i ў Вiкi не ўзнiкла анiякага сумневу, што дзеля гэтага палёту сапраўды трэба скiнуць усё, што на ёй яшчэ заставалася.