Арэна (на белорусском языке) - Фредерик Браун

Цi доўга ён спаў? Напэўна, не, бо адчуваў сябе зусiм гэтак, як i раней. Сiлы ў яго не прыбавiлася, смага не памацнела, - нiякай рознiцы. Можа, прайшло ўсяго некалькi хвiлiн.

Ён зноў папоўз, гэты раз прымушаючы сябе паўзцi далей i далей, пакуль бясколерная, непразрыстая сцяна арэны не была ўсяго за метр ад яго. Тады ён зноў заснуў...

Калi ён прачнуўся, нiчога навокал не змянiлася, але на гэты раз ён ведаў, што спаў доўга.

Першае, што ён адчуў, была сухасць у запечаным роце. Язык распух.

Паволi ачуньваючы, ён зразумеў: нешта нядобра. Ён ужо не адчуваў такой стомленасцi - знямога прайшла. Але ён адчуваў вельмi моцны боль. I калi ён паспрабаваў паварухнуцца, ён зразумеў, што крынiца яго - нага.

Ён падняў галаву i паглядзеў. Нага нiжэй калена страшэнна распухла, i пухлiна дайшла да паловы бядра. Вусiкi раслiн, якiмi ён прывязаў да раны кампрэс з лiсця, цяпер глыбока ўпiлiся ў распухлую нагу. Прасунуць пад iх нож аказалася немагчыма. На шчасце, апошнi вузел быў над косцю галёнкi, спераду, дзе дуддзе ўпiлося не так глыбока. Сабраўшы ўсю сiлу, ён развязаў вузел.

Зiрнуўшы пад павязку, ён убачыў сама горшае, што толькi магло быць. Заражэнне - вельмi моцнае, i яно паўзе ўгору.

I не маючы лякарстваў, не маючы бiнтоў, не маючы нават вады, ён нiчога не мог з гэтым зрабiць.

Хiба што памерцi, калi заражэнне ахопiць усё цела.

Цяпер ён зразумеў, што надзеi няма. Ён пераможаны.

I разам з iм - чалавецтва. Калi ён памрэ тут, там, у яго свеце, памруць усе яго сябры, усе людзi. Зямля i яе калонii на планетах стануць вотчынай чужых усяму зямному Прышэльцаў. Кашмарных, нялюдскiх стварэнняў, якiя атрымлiваюць задавальненне, разрываючы на часткi жывых яшчарак.

Гэтая думка надала яму мужнасцi, i ён папоўз уперад, амаль нiчога не бачачы ад болю, уперад, да бар'ера. Цяпер ужо не на карачках, а паўзком, адштурхоўваючыся нагамi i падцягваючыся на руках.

Заставаўся адзiн шанц з мiльёна, што, калi ён дабярэцца да бар'ера, у яго хопiць сiлы адзiн-адзiнюткi раз кiнуць свой гарпун i трапiць, калi - яшчэ адзiн шанц з мiльёна - Прышэлец таксама апынецца каля бар'ера. Або калi бар'ер знiкне.

Яму здалося, што спатрэбiлiся гады, каб дапаўзцi да бар'ера. Бар'ер быў на месцы. Такi самы непраходны, як i тады, калi ён упершыню яго намацаў.

А Прышэльца ля бар'ера не было. Прыўзняўшыся на локцях, Карсан убачыў яго ў задняй частцы той паловы арэны - ён быў заняты пабудовай драўлянай рамы, якая была напалову гатовай копiяй знiшчанай Карсанам катапульты.

Рухi Прышэльца былi павольныя - несумненна, ён таксама аслабеў. Але Карсан падумаў, што наўрад цi Прышэльцу спатрэбiцца другая катапульта. Ён падумаў, што памрэ раней, чым той яе скончыць.

Калi б завабiць яго да бар'ера, пакуль ён жывы...

Карсан замахаў рукой i паспрабаваў крыкнуць, але яго запечаныя вусны не маглi вымавiць нi гука. Або каб пранiкнуць праз бар'ер...

На яго, напэўна, найшло нейкае зацьменне, бо ён выявiў, што ў дарэмнай лютасцi стукае кулакамi па бар'еры. Ён прымусiў сябе спынiцца, заплюшчыў вочы, спрабуючы супакоiцца.

- Прывiтанне, - вымавiў нейкi тоненькi голас. Ён быў падобны на голас...

Карсан расплюшчыў вочы i павярнуўся. Гэта сапраўды была яшчарка.

"Адыдзi, - хацеў сказаць Карсан. - Адыдзi. Цябе папраўдзе няма, а калi ты тут, дык ты не можаш гаварыць. Мне зноў мроiцца".

Але ён не мог вымавiць нi слова - яго рот i горла зусiм высахлi. Ён зноў заплюшчыў вочы.

- Балiць, - сказаў голас. - Забi. Балiць. Забi. Iдзi.

Ён зноў расплюшчыў вочы. Дзесяцiногая блакiтная яшчарка была яшчэ тут. Яна прабегла крыху ўздоўж бар'ера, вярнулася, зноў прабегла, зноў вярнулася.

- Балiць, - сказала яна. - Забi. Iдзi.

Зноў яна адбегла, зноў вярнулася. Яна вiдавочна хацела, каб Карсан пайшоў за ёй уздоўж бар'ера.

Ён зноў заплюшчыў вочы. Голас не змаўкаў. Усё тыя самыя тры бязглуздыя словы. Кожны раз, як ён расплюшчваў вочы, яна адбягала i вярталася.

- Балiць. Забi. Iдзi.

Карсан застагнаў. Праклятае стварэнне не пакiне яго ў спакоi, пакуль ён не рушыць за iм. Ён папоўз следам за яшчаркай. Да яго данёсся iншы гук - тонкi вiск. Ён рабiўся мацнейшы.

На пяску нешта ляжала, вывiваючыся i курчачыся. Нешта маленькае i блакiтнае - падобнае да яшчаркi i тым часам...

Тут ён зразумеў, што гэта такое - гэта яшчарка, у якой Прышэлец адрываў ногi. Гэта было так даўно... Але яна была жывая; яна апрытомнела i цяпер з вiскам курчылася ў агонii.

- Балiць, - сказала другая яшчарка. - Балiць. Забi. Забi.

Карсан зразумеў. Ён выцягнуў з-за павязкi каменны нож i забiў знявечанае стварэнне. Жывая яшчарка хутка шмыгнула прэч.

Карсан павярнуўся да бар'ера. Прыпаўшы да яго рукамi i тварам, ён глядзеў, як удалечынi Прышэлец майструе катапульту.

"Калi б дабрацца туды, - думаў ён. - Калi б трапiць на той бок. Я б яшчэ мог перамагчы. Здаецца, ён таксама аслабеў. Я мог бы..."

Зноў на яго насунулася чорная безнадзейнасць; яго воля адступiла перад болем, i ён падумаў, што лепей было б памерцi. Ён пазайздросцiў яшчарцы, якую толькi што забiў. Яна не будзе болей пакутаваць. А яму давядзецца. Можа, гадзiны, можа, днi - пакуль ён не памрэ ад заражэння крывi.

Калi б можна было самога сябе гэтым нажом...

Ды ён ведаў, што не зможа гэтага зрабiць. Пакуль ён жывы, ёсць хоць адзiн шанц з мiльёна...

Ён з усiх сiл нацiскаў рукамi на бар'ер, як быццам хацеў адштурхнуць яго ад сябе. Ён заўважыў, якiмi тонкiмi i касцiстымi сталi яго рукi. Напэўна, ён тут ужо доўга, ужо шмат дзён.

Колькi ж засталося яму жыць. Колькi часу ён яшчэ можа трываць гарачыню, смагу i боль?

Нейкi час ён быў блiзкi да iстэрыкi, але потым прыйшоў глыбокi спакой i з iм - ашаламляльная думка.

Яшчарка, якую ён толькi што забiў. Яна перасекла бар'ер, калi была яшчэ жывая! Яна была на баку Прышэльца; той абарваў ёй ногi i пагардлiва адкiнуў сюды, i яна праляцела праз бар'ер. А ён падумаў - гэта таму, што яна мёртвая.

Але яна была жывая! Яна была ўсяго толькi без прытомнасцi.

Жывая яшчарка не можа перасекчы бар'ер, але калi яна непрытомная - гэта магчыма. Значыць, бар'ер непраходны не для жывой матэрыi, а для матэрыi, якая мыслiць.

I з гэтай думкай Карсан папоўз уздоўж бар'ера, каб зрабiць апошнюю адчайную стаўку. Надзея была такая мiзэрная, што толькi памiраючы можна ўхапiцца за яе.

Няма сэнсу ўзважваць шанцы на поспех. Таму што калi ён адмовiцца ад гэтай спробы, яны амаль роўныя нулю.

Ён дапоўз да кучы пяску вышынёй футы на чатыры, якую ён накапаў, спрабуючы - колькi дзён назад гэта было? - падкапацца пад бар'ер або знайсцi ваду.

Куча была ля самага бар'ера - адзiн яе схiл напалову заходзiў на той бок.

Узяўшы камень з суседняй кучы, ён залез на пагорак, мiнуў яго вяршыню i ўлёгся, абапёршыся на бар'ер, так, што, калi б бар'ер раптам знiк, ён скацiўся б па схiле на варожую тэрыторыю.