Справа Гейтвудаў (на белорусском языке) - Дэшил Хэммет

Хэммет Дэшил

Справа Гейтвудаў (на белорусском языке)

Дэшыэл Хэмет

Справа Гейтвудаў

Пераклад: Яўген Мiклашэўскi

Харвi Гейтвуд загадаў, каб мяне адразу ж правялi да яго, i ад парадных дзвярэй штаб-кватэры "Гейтвуд ламбер карпарэйшн" да прэзiдэнцкага кабiнета я дабраўся амаль за чвэрць гадзiны, раз-пораз сутыкаючыся з брамнiкамi, рассыльнымi, сакратарамi.

Калi за лiслiва сагнёным сакратаром зачынiлiся дзверы, Гейтвуд, навалiўшыся на стол i гледзячы ў мой бок, прабрахаў:

- Учора ўвечары выкралi маю дачку. Нягоднiкаў трэба знайсцi чаго б гэта нi каштавала. Я нiчога не пашкадую.

- Раскажыце пра ўсё па парадку, - папрасiў я.

Але Гейтвуд чакаў ад мяне не роспытаў, а неадкладнага пошуку злачынцаў, i я больш гадзiны выцягваў з яго тое, што думаў атрымаць за дзесяць хвiлiн.

Чырванаморды здаравiла - а важыў ён, як вiдаць, не менш чым дзвесце фунтаў, - Гейтвуд усiм сваiм магутным выглядам дэманстраваў сiлу i ўладнасць.

Здабываючы мiльёны, ён адвучыўся цырымонiцца з людзьмi, i няцяжка ўявiць, наколькi было прыемна мець з iм справу, калi да таго ён быў яшчэ i раз'юшаны.

Жалвакi на скулах пагрозлiва варушылiся, вочы налiлiся крывёю - дзiўны стан чалавечага духу, трэба сказаць. На нейкi час мне нават здалося, што Кантынентальнае дэтэктыўнае агенцтва не далiчыцца аднаго клiента: я цвёрда вырашыў адкараскацца ад гэтай справы, калi ён i далей будзе адмахвацца ад маiх пытанняў.

Але ўрэшце мне ўдалося неяк высветлiць усё, чаго я дамагаўся.

Напярэдаднi яго дачка Одры выйшла з iх дома на Клен-стрыт каля сямi гадзiн вечара, сказаўшы служанцы, што iдзе прайсцiся. Дома яна не начавала, але Гейтвуд пра гэта даведаўся толькi сёння ранiцай, калi ў кантору прыйшоў лiст.

У лiсце было сказана, што дачка Гейтвуда ўкрадзена. За яе вызваленне выкрадальнiкi патрабавалi пяцьдзесят тысяч даляраў, якiя ён павiнен быў мець пры сабе - у стодаляравых купюрах, - каб не марудзiць, калi яму паведамяць, якiм чынам i каму перадаць грошы. Як доказ, што гэта не розыгрыш, у канверт была пакладзена пасма Одрыных валасоў, пярсцёнак, якi яна звычайна не здымала з рукi, i яе кароткая запiска, у якой яна прасiла выканаць усё, што патрабуюць яе выкрадальнiкi.

Прачытаўшы лiст, Гейтвуд адразу ж патэлефанаваў дадому: высветлiлася, што Одры начаваць не прыходзiла i нiхто са служанак не бачыў яе з учарашняга вечара. Ён паведамiў пра гэта ў палiцыю, пераслаў iм лiст, а потым, падумаўшы, вырашыў звярнуцца яшчэ i ў прыватнае дэтэктыўнае агенцтва.

- А цяпер, - рыкнуў ён (да гэтага часу мне ўдалося нарэшце выцягнуць з яго ўсе патрэбныя мне звесткi i зрабiць для сябе выснову, што нi пра знаёмых дачкi, нi пра яе звычкi ён i ведаць нiчога не ведае), - хопiць строiць дурня! Я вам плачу не за размовы!

- Што вы збiраецеся рабiць? - спытаўся я.

- Што? Пасадзiць гэтых сукiных сыноў за краты! Нават калi давядзецца патрацiць на гэта ўсё да апошняга цэнта!

- Зразумела! Але спярша падрыхтуйце пяцьдзесят тысяч, каб аддаць выкрадальнiкам, калi тыя iх патрабуюць.

Сцiснуўшы зубы, ён злосна ўтаропiўся на мяне.

- Я нiколi ў жыццi не скакаў пад чужую дудку! I мне ўжо вучыцца гэтаму позна! - сказаў ён. - А вось яны ў мяне паскачуць!

- Баюся, што вашай дачцэ тады не паздаровiцца. I нават калi вам напляваць на яе, усё роўна заплацiць неабходна. Пяцьдзесят тысяч - гэта не банкроцтва, i заплацiўшы iх, вы нам толькi паможаце. Па-першае, у нас з'явiцца шанц схапiць тых, хто прыйдзе па грошы, або, ва ўсякiм выпадку, устанавiць за iмi назiранне. А па-другое, калi вам вернуць дачку, дык, якiя б яны нi былi асцярожныя, мы ўсё-такi нешта карыснае ад яе даведаемся.

Ён з гневам страсянуў галавой, i ў мяне прапала ахвота размаўляць з iм. Я пайшоў, спадзеючыся, што ён яшчэ адумаецца i не забудзе маёй парады.

Асабняк Гейтвуда кiшэў ад слуг i служанак: дварэцкiх, малодшых дварэцкiх, шафёраў, кухараў, пакаёвак, прачак, судамыек i мноства iншых слуг для самых розных патрэб - такой плоймы хапiла б на абслугу цэлага гатэля.

Усё, што я ад iх пачуў, зводзiлася да наступнага: дачцэ Гейтвуда нiхто не тэлефанаваў, тэлеграм або пасланняў з пасыльным - так здаўна выманьваюць ахвяру з дому - яна не атрымлiвала. А пакаёўцы сказала, што вернецца праз гадзiну цi дзве. Тое, што яна не начавала дома, пакаёўку не ўстрывожыла.

Одры, адзiнае дзiця ў сям'i, пасля смерцi мацi жыла так, як хацела. Згоды з бацькам у яе не было, i не дзiўна, бо, вiдаць па ўсiм, яны два боты пара, i ён звычайна не цiкавiўся, дзе яна i што робiць. I калi не прыходзiла начаваць дадому, нiкому пра гэта не дакладвала.

Выглядала яна значна старэйшай за свае дзевятнаццаць гадоў. Мне апiсалi яе так: статная i высокая (рост пяць футаў i пять дзюймаў), заўсёды бледная i нервовая, вочы блакiтныя, валасы - густыя каштанавыя. Мяркуючы па фотаздымках, якiя былi ў мяне, у яе вялiкiя вочы, маленькi правiльны носiк i востры падбародак.

Прыгожай назваць яе нельга, але на адным фотаздымку, дзе ўсмешка разгладзiла змрочныя складкi ля рота, яна выглядала нават прывабнай.

Напярэдаднi вечарам, перад тым як яна пайшла з дому, на ёй была светлая цвiдавая спаднiца i такая ж самая жакетка з бiркамi лонданскага краўца, жоўтая шаўковая блузка ў карычневую палоску, карычневыя ваўняныя панчохi, карычневыя туфлi на нiзкiм абцасе i просты фетравы капялюшык шэрага колеру.

Я падняўся наверх - яна займала тры пакоi на чацвёртым паверсе - i агледзеў яе асабiстыя рэчы. Знайшоў мноства фотаздымкаў (мужчыны розных узростаў, нейкiя маладзёны i дзеўчынёхi) i вялiкую вязку лiстоў, большасць якiх былi даволi непрыстойныя; разнастайнасць iмёнаў i прозвiшчаў у канцы лiстоў здзiўляла. Я ўважлiва перапiсаў адрасы.

Нiчога з таго, што сведчыла б пра выкраданне, я не знайшоў, але, хто ведае, раптам якое-небудзь iмя цi адрас навядуць на след? Ды i яе сябры маглi падкiнуць нам карысную iнфармацыю.

Я забег у агенцтва i раздаў спiскi iмёнаў i адрасоў тром шпегам, якiя нудзiлiся там - няхай на ўсякi выпадак пашукаюць.

Потым патэлефанаваў у палiцыю i дамовiўся сустрэцца ў будынку суда з О'Гарам i Тоўдам, якiм было даручана весцi гэтую справу. На нашай сустрэчы быў i iнспектар Ласк. Мы ўважлiва i ўсебакова разгледзелi справу, але наперад так i не прасунулiся. Было зразумела адно: пакуль дзяўчына ў руках выкрадальнiкаў, трэба любымi сродкамi пазбягаць агалоскi.

О'Гар i Тоўд напакутавалiся з Гейтвудам яшчэ болей, чым я: ён настойваў, каб паведамiць пра знiкненне дачкi ў газетах, паабяцаць узнагароду, змясцiць фотаздымкi i iншае, i iншае. У некаторым сэнсе Гейтвуд меў рацыю: гэта, бясспрэчна, спосаб эфектыўны, але, калi выкрадальнiкi людзi не палахлiвыя, яго дачцэ пасля гэтага не пазайздросцiш. А выкрадальнiкi звычайна не ягняткi.

Я прачытаў лiст. Ён быў напiсаны алоўкам, друкаванымi лiтарамi на лiстку таннай паперы ў лiнейку, вырваным з блакнота, якi можна купiць у любой краме канцылярскiх прылад. На звычайным канверце, падпiсаным таксама алоўкам, стаяў штэмпель: "Сан-Францыска, 20 верасня, 21.00". Менавiта ў той вечар яна i знiкла.

У лiсце было сказана:

Сэр!

У нас знаходзiцца ваша чароўная дачка, чыю прысутнасць сярод нас мы ацэньваем у пяцьдзесят тысяч даляраў. Падрыхтуйце гэтую суму стодаляравымi банкнотамi, каб перадаць нам, як толькi мы вам паведамiм.

Прымiце наша запэўненне ў тым, што, калi вы не паслухаецеся, або звернецеся ў палiцыю, або зробiце што-небудзь такое ж неразумнае, мы не паручымся за здароўе вашай дачкi.

Пяцьдзесят тысяч - гэта толькi малая частка таго, што вы паспелi нарабаваць, пакуль мы кармiлi вошы ў Францыi i пралiвалi кроў за такiх, як вы. Нам патрэбны грошы, i мы маем намер атрымаць iх. Iнакш крыўдуйце на сябе!

Трое.

Пасланне дзiўнае з некалькiх бакоў адразу. Звычайна iх пiшуць, знарок выстаўляючы напаказ непiсьменнасць. I амаль заўсёды iмкнуцца накiраваць следства на няправiльны шлях. Можа, на гэты раз мы маем справу з былымi прафесiйнымi дэтэктывамi? Хто ведае.

Была там i прыпiска:

"Майце на ўвазе, што сёй-той купiць яе нават у тым выпадку, калi мы з ёю пакончым".

Запiска дачкi была надрапана няроўным почыркам на такой самай паперы i, вiдавочна, тым самым алоўкам:

Татачка!

Прашу цябе, зрабi ўсё, чаго яны патрабуюць! Мне вельмi страшна.

Одры.

Дзверы ў другiм канцы пакоя адчынiлiся, i ў iх з'явiлася галава.

- О'Гар! Тоўд! Толькi што тэлефанаваў Гейтвуд. Неадкладна iдзiце ў яго кантору.

Мы ўчацвярых выскачылi з будынка суда i кiнулiся да машыны. Калi, з цяжкасцю расштурхаўшы натоўп нахлебнiкаў, мы дабралiся да Гейтвуда, ён бегаў па кабiнеце як апараны. На твары, барвовым ад узбуджэння, гарэлi шалёныя вочы.

- Яна толькi што тэлефанавала! - закрычаў ён, убачыўшы нас. Некалькi хвiлiн пайшло на тое, каб прымусiць яго расказаць усё па парадку.

- Яна патэлефанавала мне. Сказала: "Татачка! Зрабi што-небудзь! Я больш не магу... Яны мяне заб'юць!" Я спытаў: "Дзе ты?" Яна адказала: "Не ведаю, але з акна вiдаць Туiн-Пiкс. Iх чацвёра - трое мужчын i жанчына, i..." Тут я пачуў, як хтосьцi вылаяўся, i мне здалося, што яе стукнулi, i нас абарвалi. Я спрабаваў даведацца на цэнтральнай станцыi, адкуль тэлефанавалi, але яны, бачыце, не ведаюць! Хiба можа так працаваць тэлефонная сетка! Мала мы iм плацiм? А за што?!